اهداف و کارکردهای کنسولگری بریتانیا و تعامل آن با کمپانی هند شرقی در شیراز (1925–1903 م/ 1344–1321 هـ. ق)

از سدۀ 19م. سیاست انگلستان در ایالت فارس، ایجاد امنیت در راه‌‌های ارتباطی با هدف توسعۀ تجارت بود. در این راستا دولت بریتانیا اقدام‌به تأسیس یکی از سازمان‌‌های هماهنگ‌کننده به‌نام «کنسولگری» کرد. این پژوهش برآنست با روش توصیفی-تحلیلی درپی پاسخ به این سؤال باشد که کنسولگری بریتانیا در شیراز، درصدد دست‌‌یابی به چه اهداف و کارکردهایی بود و نحوۀ تعامل آن با کمپانی هند شرقی چگونه بود؟ یافته‌‌های پژوهش بیانگر آن است که قصور دولت مرکزی و فقدان قدرت محلی در فارس، باعث ایجاد ناامنی در راه‌ها شد که درنتیجه به تجارت بریتانیا زیان‌‌هایی وارد کرد. این مسأله کنسول‌‌ها را بر آن داشت تا برای حفظ منافع خود و برقراری امنیت، دست به اقداماتی بزنند؛ ازجمله، دخالت در امور داخلی حکومت فارس، تصمیم به تجزیۀ آن، برقراری روابط مستقیم با سران قبائل و عشایر، اعزام قشون هندی، دادن اولتیماتوم به دولت مرکزی و اخطار به حکام محلی مبنی‌بر دخالت نظامی و تشکیل نیروی مستقلی به‌نام «پلیس جنوب». کنسولگری بریتانیا در شیراز در مأموریت خود از ظرفیت‌های نظامی، مالی و اداری کمپانی هند شرقی بهره می‌برد و تحت ادارۀ کل سیاسی هند بود و سخنگوی کمپانی، در دستگاه اداری فارس استقرار داشت. صادرات به بمبئی و دیگر بنادر مهم هند، از‌طرف فارس صورت می‌گرفت.