انسان خودشکوفا و خودشکوفایی سعدی با رویکرد تطبیقی به نظریۀ مزلو

روان‌شناسی انسان‌گرا (Humanistic) از مکاتب روان‌شناختی نیمۀ دوم قرن بیستم است و سعی در کشف خودآگاهی، رشد و کمال، خودشکوفایی، خلاقیت و توان‌مندی‌های بالقوه و بالفعل انسانی دارد. پدر معنوی اندیشه‌های این مکتب، آبراهام مزلو است. مزلو بر آن بود که رفتار انسان توسط سلسله‌مراتب نیازها برانگیخته می‌شود که در قالب یک هِرَم ترسیم می‌گردد. در رأس هرم سلسله‌مراتب نیازهای مزلو خودشکوفایی (self-actualization) قرار دارد. در واقع مزلو نخستین روان‌شناسی بود که مفهوم خودشکوفایی را مطرح کرد. سعدی شاعری کمال‌طلب و کمال‌گراست. دو کتاب گلستان و بوستان او بهترین تصویر واقع‌گرایی و ایدئال‌گرایی اندیشه‌های او را به نمایش می‌گذارد. سعدی یکی از بزرگ‌ترین شاعران ادب فارسی است که علاوه بر آنکه سخنش در فصاحت، بلاغت و زیبایی در اوج قرار دارد، محتوای سروده‌ها و نوشته‌هایش نیز مورد توجه بوده و به شیوه‌های گوناگون مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. بسیاری از اندیشه‌های سعدی با مفاهیم روان‌شناختی امروز قابل تطبیق‌اند. در بسیاری از گفتار سعدی، مفهوم خودشکوفایی را مطابق آنچه مزلو بررسی کرده است، به‌طور کاملاً واضح می‌توان تشخیص داد. در این مجال، مفهوم خودشکوفایی و انسان خودشکوفا را در آثار و نوشته‌های سعدی به بحث می‌نشینیم.