اندازه‌گیری نابرابری در هزینه‌های سلامت در ایران

  دریافت: 8/8/91 پذیرش: 23/3/92   مقدمه: سلامت از شاخص‌های اصلی توسعه یافتگی محسوب می‌شود و سرمایه‌گذاری در این بخش تأثیر مستقیم بر رفاه و رشد اقتصادی دارد. ضعف کیفیت بهره‌مندی از خدمات سلامت و نابرابری در تأمین هزینه‌های خدمات سلامت، موجب بروز اشکال مختلف آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی می‌شود و از این رو نابرابری همواره مورد توجه سیاست‌گذاران بخش عمومی و به ویژه خدمات سلامت بوده است. هدف این تحقیق اندازه‌گیری نابرابری در هزینه‌های سلامت در میان آحاد مردم ایران در مناطق شهری و روستایی طی سال 1363 و سال‌های نخست برنامه‌های توسعه اقتصادی اجتماعی می‌باشد.   روش کـار: در این مطالعه با استفاده از شاخص‌های ضریب جینی، تمرکز، کاکوانی و آتکینسون، نابرابری در هزینه‌های سلامت در مناطق شهری و روستایی طی سال‌های منتخب بررسی شد. داده‌های مورد استفاده در این مطالعه‌از ریزداده‌های پیمایش هزینه- درآمد خانوارهای شهری و روستایی ایران استخراج شد.   یافته‌ها: محاسبات انجام شده نشان داد شاخص تمرکز در مناطق کشوری روند نوسانی داشته است. شاخص کاکوانی محاسبه شده برای مناطق شهری و روستایی روند نوسانی داشت. روند تغییرات شاخص مذکور نشان می‌دهد که میزان آن در کل کشور تغییر قابل توجهی نداشته است. بر اساس شاخص آتکینسون نابرابری در هزینه‌های سلامت بهبود چندانی نداشت و صرف‌نظر از نوسانات جزئی تقریباً ثابت بود.   نتیجه‌گیری: با استناد به نتایج پژوهش حاضر در می‌یابیم که ضمن این که نابرابری در هزینه‌های سلامت نسبتاً بالا بوده، نابرابری هزینه‌های سلامت برای خانوارهای شهری و روستایی طی سال‌های مورد بررسی دستخوش نوسان بوده است. این موضوع حکایت از آن دارد که سیاست‌های سلامت نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش نابرابری هزینه‌های سلامت نداشته است. افزایش نابرابری می‌تواند متأثر از افزایش قیمت‌ها در اثر سیاست‌های اقتصادی و یا سیاست‌های تبعیضی بخش سلامت باشد.