اندازة بنگاه و تأثیر آن بر بهره‌وری بنگاه‌های ورودی جدید صنعت تولید کانی‌های غیر‌فلزی در ایران در طول برنامة سوم توسعه

موضوع اندازة بنگاه و تأثیر آن بر عملکرد از موضوعاتی است که در دوره‌های تاریخی علم اقتصاد از زوایای متفاوتی ارزیابی شده است. درحالی که مطالعات انجام شده تا دهة 70 میلادی اندازه‌های بزرگ بنگاه را به دلیل توانایی استفاده از صرفه‌های ناشی از مقیاس اندازه‌ای برتر معرفی کرده‌اند، گسترش بنگاه‌های کوچک و متوسط در اواسط این دهه باعث شد تا تأثیر جایگاه اندازه بر عملکرد بنگاه بازنگری شود. در این میان، مفهوم بهره‌وری از اساسی‌ترین مفاهیم بیان عملکرد بنگاه تلقی شد، از این رو مطالعات متعددی کوشیده‌اند تا تأثیر اندازه را بر بهره‌وری بنگاه بررسی کنند. با وجود این، در ایران اگرچه سیاست‌های اقتصادی خصوصاً در سال‌های اخیر حمایت از بنگاه‌هایی با اندازة کوچک و متوسط را وجهة همت قرارداده‌اند، به نظر می‌رسد از بررسی تأثیر اندازه بر بهره‌وری غافل مانده‌اند. بر این اساس، این مقاله کوشیده است تا به بررسی این موضوع در صنایع تولیدی ایران با تأکید بر صنعت تولید محصولات کانی غیرفلزی (کد 26) بپردازد که یکی از محوری‌ترین صنایع تولیدی ایران است. در این مطالعه بهره‌وری با شاخص مالم‌کوئیست محاسبه و رابطة آن با اندازة بنگاه به‌ روش رگرسیونی پولینگ دیتا تخمین زده شده است. نتایج این بررسی نه تنها نشان‌دهندة آن است که در کل صنعت، بنگاه‌هایی با اندازة بزرگ‌تر بهره‌وری بالاتری داشته‌اند، بلکه این رابطه در قریب به اتفاق گروه‌های این صنعت نیز برقرار است.  طبقه‌بندی JEL: D24، L25، L61