امیر تیمور و مسأله اُلوس جَغَتای؛ تکاپوی مشروعیت سیاسی و امنیت نظامی

ظهور امیر تیمور(ت: 736 ـ م: 807 ق) و گسترش حاکمیت سیاسی و نظامی وی بر ماوراءالنهر، در درجة نخست تحوّلی داخلی در قلمرو جغتاییان محسوب می­شد. از این رو، از همان ابتدا هرگونه آینده ای برای اقدامات امیر تیمور هنگامی متصوّر بود که وی بتواند به این پرسش اساسی که:«آینده اُلوس جغتای چه خواهد بود؟» پاسخ عملی مناسبی بدهد. اهمیت و فوریت پاسخ به این سؤال ناشی از تأثیر عظیمی بود که می­توانست برای آینده سیاسی امیر تیمور در پی داشته باشد. آیندة سیاسی امیر تیمور نشان داد که دو عنصر اساسی حکومتی که وی پی­ریزی کرد؛ یعنی مشروعیت سیاسی و امنیت نظامی، در پیوند مستقیم با این پرسش بوده است. تا هنگامی که امیر تیمور سرگرم تکاپو برای کسب قدرت سیاسی در ماوراءالنهر بود، مقولة مشروعیت در نحوة پاسخی که وی به آن پرسش اساسی می­داد، تأثیر پررنگ­تری داشت، اما به موازات آن که ضرورت تثبیت و استمرار قدرت سیاسی او بیشتر چهره نمود و وی در اندازه­های یک فاتح، دست اندازی به قلمروهای خارج از ماوراءالنهر را آغاز کرد، مقولة امنیت رجحان بیشتری در نحوة برخورد وی با بازماندگان الوس جغتای یافت.