اقسام و توابع مسمط در شعر فارسی

Authors

  • رقیه فراهانی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
  • زهرا پارساپور دانشیار، پژوهشکدۀ ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
  • علیرضا فولادی دانشیار، گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و زبان های خارجی، دانشگاه کاشان
Abstract:

مسمط که مبتکر آن را منوچهری دامغانی دانسته­اند، در طول تاریخ شعر فارسی دچار تغییراتی شده و انواعی گوناگون از آن پدید آمده است. همچنین میان این قالب و برخی قالب­های دیگر مانند ترجیع­بند و ترکیب­بند، ویژگی­های مشترک وجود دارد که سبب می­شود بتوانیم آن­ها را جزو توابع مسمط قلمداد کنیم. مقالۀ پیش رو که براساس روش توصیفی ـ­­مطالعه و پژوهش­ـ­ نگاشته شده است، ضمن تعریف دقیق قالب مسمط و بررسی تاریخچۀ آن، به این نتیجه می­انجامد که این قالب، برخلاف دیگر قالب­های شعر فارسی، دارای تعدد و تنوع شکلی است و هفت شکل اصلی و دست­کم سیزده شکل فرعی از آن وجود دارد. ایجاد این شکل­های اصلی و فرعی درنتیجۀ تغییر تعداد مصاریع در هر بند و یا به­سبب ترکیب یکی از اقسام مسمط با یک یا دو قالب دیگر است. مسمط از قالب­های مورداقبال شاعران ایران، به­ویژه در دورۀ مشروطه است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اقسام و القاب بهشت در قرآن و شعر فارسی تا قرن هشتم هجری

    در ادب فارسی و در تفاسیری از قبیل اطیب­البیان فی تفسیر­القرآن، ترجمة تفسیر­طبری و کشف­الاسرار از هشت بهشت سخن به میان آمده است؛ در حالی که در دو روایت جداگانه­ای که از ابن عباس نقل شده از هفت بهشت بحث شده است و امام باقر(ع) در کافی، تعداد بهشت­ها را چهار بهشت می­داند. علاوه بر ­این آراء­گوناگون در زمینة تعداد بهشت­ها، اسامی آنها نیز به طور یکسان روایت نشده است؛ لذا در این پ...

full text

Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers

In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...

full text

نقد و بررسی مسمّط دهخدا (بر اساس رویکرد ترامتنی)

مسمط «یادآر ز شمع مرده یادآر» اثر طبع دهخدا یکی از اشعار مدرن فارسی است که مورد توجه پژوهشگران حوزه ادبیات معاصر واقع شده است. این مقاله بر آن است تا با بهره‌گیری از رویکرد ترامتنی که از جمله رویکردهای جدید نقد ادبی به شمار می‌رود، به نقد و خوانش نوینی از مسمط دهخدا بپردازد. پرسش‌های پژوهش حاضر آن است که چرا این مسمط از اشعار مدرن به شمار آمده است؟ پیوندهای شعر دهخدا با شعر گذشته و حال فارسی چگ...

full text

رثای فرزندان در شعر عربی و فارسی

در میان اغراض و معانی شعر فارسی و عربی آنچه از زیربنـای عـاطفی بـسیار اسـتواربرخوردار است و در عین حال از تخیل یعنی مهمترین عنصر شعر به کمال بهره دارد، مرثیـهاست . خاصه مرثیه در سوگ فرزندان، این گونه مراثی بی هیچ گونه اغراقی نمودی بیرونـی ازعواطف متراکم است که با آمیزه هایی از ابداعات مخی ل، امکان تجلّی پیدا کرده است و ایـنمقاله کوششی است در راه شناساندن بخشی از این قسم شعر، در ادبیات فارسی و ع...

full text

تأملی در ساختارهای شعر فارسی

هنر یکی از فرآوردَه‎‎های انسانی است که از پنهان‎ترین زوایای ضمیر انسان سرچشمه می‎گیرد و می‎تواند آینة تمام نما از فرهنگ، تفکر، عاطفه و درک و خلق زیبایی را به خوانندگان ارایه نماید. شعر نیز به عنوان یکی از تجلیات هنر همواره در طول تاریخ مورد توجه زیباپسندان قرار گرفته است از این رو پژوهش و تفحص در ساختارهای شعر  پارسی ضروری می‎نماید. نگارنده در این پژوهش سعی دارد شناخت‌نامه‎ای مختصر از ساختارهای ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 3

pages  43- 66

publication date 2018-03-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023