اصل رفتار و قاعده های آن در حقوق جنایی: با رویکردی تطبیقی به حقوق ایران و انگلستان

اصل رفتار به منزلۀ ترجمان رکن مادّی جرم یکی از چهار اصل بنیادی است که در مدلی به نام نظریۀ حقوق جنایی صورت‌بندی می‌شود. این نظریه با مدلی سلسله ‌مراتبی رابطۀ میان مصداق‌های هنجار جنایی را تبیین می‌کند که بر پایۀ آن، رفتار به‌ مثابه نمود بیرونی گزینش آزادانه به قاعده‌هایی و هر قاعده به مقرّره‌هایی تجزیه می‌شوند و در مجموع، هنجارهای ناظر بر رفتار سازندۀ جرم را کاربردپذیر می‌سازند. قاعده‌های اصل رفتار سه گروه‌اند: قاعده‌های ناظر بر ماهیت رفتار، قاعده‌‌های ناظر بر شرایط رفتار و قاعده‌های ناظر بر نتیجۀ رفتار. این قاعده‌ها بخشی از شباهت‌ها و تفاوت‌های مطرح در سامانه‌های حقوق جنایی تطبیقی را بازتاب می‌دهند که نمونۀ برگزیدۀ مقاله به ایران و انگلستان اختصاص یافته است. مطالعۀ تطبیقی مقاله نشان می‌دهد که با وجود امکان‌ صورت‌بندی رکن مادّی جرم به ‌مثابه اصل رفتار در هر دو سامانه، قاعده‌های این اصل و مقرّره‌های آنها در ایران به ‌طور عمده از سامانه‌های خارجی (به‌ویژه اروپایی‌ ـ ‌فرانسوی) اقتباس شده‌اند، در حالی‌که در انگلستان سازمان مشخّص و یکپارچه‌ای برای هنجارهای ناظر بر رفتار سازندۀ جرم پیش‌بینی شده است.