استعاره و نقد بوم‌گرا: مطالعه موردی دو داستان « گیله‌مرد» و « از خم چمبر»

بحران­های محیط زیست حاصل تفکر و اندیشه­ای است که انسان را در محور و رأس جهان خلقت می­بیند و همه چیز را برای او و در رابطه با نیازهای او تعریف می­کند. در مقابل این دیدگاه، دیدگاه زیست­محور قرار دارد که طبیعت را محور همه چیز می­داند. این دو دیدگاه به خوبی نشان­دهنده این مسئله­اند که انسان­ها همانطور که بر طبیعت و جهان تاثیرگذارند، از سویی دیگر از طبیعت تاثیر می­پذیرند و این تاثیرات بر تفکر و ذهن آنها نمایان و نیز بر زبانشان جاری می­شود. در تحقیق حاضر، هدف، بررسی تاثیر محیط زیست بر طرز تفکر و اندیشه انسان­ها است، که در قالب استعاره بازنمود می­یابد. بر اساس طبقه­بندی شیری(1387) دو اقلیم شمال و خراسان(علوی و دولت­آبادی) جهت بررسی انتخاب شدند. در تکوین سبک نویسنده علاوه بر انگاره­ها و انگیزش­های فردی و درونی، شمار زیادی از محرک­های مرتبط با محیط اجتماعی و محیط جغرافیایی همواره اثرگذار بوده است. در این پژوهش فرض بر این است که دیدگاه زیست­محور در داستان­های اقلیمی بازنمود می­یابد. نویسندگان داستان­های اقلیمی آگاهانه یا ناخودآگاه طبیعت را محور قرار داده­اند و استعاره «مادر طبیعت» را به صورت­های مختلف در داستان­های خود به کار برده­اند.