ارزیابی عمکرد دانه و کیفیت سیاهدانه (Nigella sativa L.) در کشت مخلوط با نخود (Cicer arietinum L.)

تولید ارگانیک گیاهان دارویی تضمین کننده سلامت و ایمنی محصولات و داروهای تولید شده از آنها می باشد. در این راستا، به منظور ارزیابی عمکرد دانه و کیفیت سیاهدانه در کشت مخلوط با نخود در شرایط ارگانیک، آزمایشی در سال زراعی 1392- 1391 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای در استان آذربایجان غربی- شهرستان نقده به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی شامل نسبت‌های کاشت 100:0، 25: 75، 50:50، 75: 25 و 0:100 (نخود و سیاهدانه) به روش جایگزینی بودند. نتایج نشان داد که نسبت‌های مختلف کاشت اثر معنی‌داری بر صفات مورد مطالعه دو گیاه نخود (به جز ارتفاع بوته و تعداد دانه در غلاف) و سیاهدانه (به جز میزان اسانس) داشتند. در گیاه نخود تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد زیستی و عملکرد دانه در کشت خالص بیشتر از سایر تیمارها به دست آمد، اما بالاترین میزان پروتئین دانه (8/24 درصد) در نسبت کشت 25 درصد نخود + 75 درصد سیاهدانه مشاهده شد. نتایج در مورد گیاه سیاهدانه نشان داد که بیشترین تعداد برگه در بوته، تعداد دانه در برگه، عملکرد زیستی، عملکرد دانه و عملکرد اسانس از کشت خالص و بالاترین ارتفاع بوته و وزن هزار دانه از نسبت کاشت 75 درصد نخود + 25 درصد سیاهدانه حاصل شد. در میزان اسانس بین تیمارها اختلاف معنی‌دار مشاهده نشد. بالاترین میزان LER (45/1) در نسبت کاشت 25 درصد نخود + 75 درصد سیاهدانه به دست آمد که نشان دهنده 45 درصد افزایش سودمندی زراعی نسبت به کشت خالص دو گونه است. با توجه به عملکرد و نسبت برابری زمین محاسبه شده به نظر می‌رسد که نسبت کاشت 25 درصد نخود + 75 درصد سیاهدانه می‌‌تواند در افزایش درآمد اقتصادی و بهره‌وری استفاده از زمین ‌های کشاورزی به طور قابل ملاحظه‌ای موثر باشد.