ارزیابی عملکرد دانه و ویژگی‌های زراعی و فیزیولوژیکی ارقام تجاری و لاین‌های اصلاحی گندم دوروم در شرایط بی‌خاکورزی

در این پژوهش به منظور نمایش ظرفیت زراعی و پتانسیل لاین­های جدید و ارقام داخلی و خارجی معرفی شده در مزارع زارعین به بهره­برداران و شناسایی سازگارترین ژنوتیپ­ها در شرایط کشت بدون شخم، تعداد 26 لاین و رقم داخلی و خارجی گندم دوروم انتخابی از برنامه اصلاحی گندم دوروم موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور به همراه دو رقم شاهد محلی گندم در پایگاه نوآوری پروژه امنیت غذایی ایران-ایکاردا در شرایط بی­خاکورزی در منطقه نیمه­گرمسیری سرپل­ذهاب در استان کرمانشاه در سال زراعی 97-1396 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طول اجرای آزمایش عملکرد دانه و خصوصیات مختلف آگرو-فیزیولوژیک ارقام و لاین­ها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین برای صفات مورد بررسی نشان داد که اختلاف معنی­داری بین ژنوتیپ­های مورد بررسی از لحاظ عملکرد دانه و ویژگی‌های آگرو-فیزیولوژیک وجود دارد. میانگین عملکرد ژنوتیپ­های مورد بررسی از 327 کیلوگرم در هکتار (ژنوتیپ شماره G23) تا 926 کیلوگرم در هکتار (ژنوتیپ شماره G16) متغیر بود و ژنوتیپ­های برتر دارای افزایش عملکرد بین 6 تا 51% نسبت به شاهد آزمایش بودند. در مجموع بر اساس درصد برتری عملکرد دانه لاینهای مورد بررسی نسبت به شاهد و سایر خصوصیات آگرو-فیزیولوژیک و امتیاز زراعی، 6 ژنوتیپ گندم دوروم شامل ژنوتیپ­های G24، G21، G7،  G18، G16 و G25 برتر از شاهد منطقه بودند. از خصوصیات بارز این ژنوتیپ­های برتر در شرایط دیم عملکرد دانه و وزن هزار دانه بیشتر، زودگلدهی، میزان سبزینگی و شاخص پوشش گیاهی (NDVI) بیشتر و دمای کانوپی خنک­تر بود.