ارزیابی اکوجغرافیایی پراکنش گونه‌های اسپرس در ارتباط با خاک و اقلیم در استان کرمانشاه

ایران یکی از بزرگ‌‌ترین مراکز تنوع جنس اسپرس (Onobrychis Mill.) محسوب می‌شود. در این تحقیق در فاصله سال‌های 1388 تا 1390 گونه‌های اسپرس از مناطق مختلف استان کرمانشاه جمع‌آوری، شناسایی و مورد ارزیابی قرار گرفتند و رابطه پراکنش جغرافیایی این گونه‌ها با فاکتورهای اکولوژیکی توسط نرم‌افزار Arc GIS بررسی و تجزیه و تحلیل گردید. نتایج این بررسی نشان داد که بیشتر گونه‌های اسپرس در نیمه جنوبی استان و اقلیم‌های متفاوت نیمه خشک تا نیمه مرطوب انتشار دارند. البته دامنه گسترش برخی از گونه‌ها تا مناطق مرکزی نیز توسعه یافته است. عمدتاً دامنه تغییرات ارتفاعی انتشار گونه‌ها از 500 تا 2050 متر از سطح دریا بوده و این نشانگر علاقمندی این گونه‌ها به مناطق مرتفع می‌باشد. همچنین گونه‌های اسپرس به خوبی در نواحی با میانگین بارندگی سالانه کمتر از 400 میلی‌متر و میانگین دمای سالانه 5/7 تا 5/12 درجه سانتی‌گراد پراکنش دارند که این امر سازگاری خوب این گیاهان به مناطق خشک و سرد را بیان می‌کند. این بررسی نشان داد که گونه O. scrobiculata بیشترین دامنه انتشار را در منطقه مورد مطالعه دارد که حاکی از سازگاری آن با عوامل مختلف محیطی می‌باشد. علاوه بر آن برخی از گونه‌ها تنها در شرایط زیستگاهی خاص و محدودی دیده شده‌اند که متأسفانه با فرسایش این مناطق، احتمال انقراض آن‌ها وجود دارد و لزوم توجه به این مناطق به منظور حفظ این ذخایر ژنتیکی ارزشمند تأکید می‌شود.