ارزیابی اثرات ایمنی شاخص وضعیت رویه راه بر فراوانی تصادفات خروج از جاده

ساخت، نگهداری و بازسازی زیرساخت­ های حمل‌ونقل از جمله ضرورت‌های اصلی ایجاد و توسعه صنعت حمل‌ونقل پایدار به حساب می‌آیند. هزینه‌های گزاف و عملکرد نامناسب جنبه‌هایی مانند ایمنی و امنیت، مشکلاتی را پیش می‌آورند که اعتمادپذیری سیستم حمل‌ونقل را تهدید می‌کنند. مدل‌های پیش‌بینی تصادفات به عنوان ابزار تحلیل ایمنی، نقش به­سزایی در تحلیل علل وقوع تصادفات ترافیکی دارند. در این مقاله، سعی شده است تا تأثیر خرابی رویه راه بر فراوانی تصادفات خروج از جاده، که جزو فراوان‌ترین و شدیدترین تصادفات در ایران و حتی جهان هستند، ارزیابی گردد. به همین منظور، شاخص وضعیت رویه راه برای 150 کیلومتر از محور سمنان به تهران تعیین و با استفاده از فرایندهای GENMOD و NLMIXED در نرم‌افزار SAS، انواع مدل‌های خطی تعمیم‌یافته و غیرخطی رگرسیونی ارائه شدند. پس از ارزیابی نیکویی برازش مدل‌ها و تخمین خطای آن ها، مناسب‌ترین مدل انتخاب می‌شود. برای انجام نیکویی برازش، از ابزارهایی مانند انحراف معیار، آماره کای‌دو پیرسون، ، AIC، AICC و BIC استفاده شده است. همچنین، دو ابزار دیگر شامل میانگین خطای مطلق و جذر میانگین مربع خطاها، اعتبار خروجی مدل را تخمین زدند. در تجزیه باقیمانده‌ها به روش باقیمانده‌های استاندارد شده، میانگین خطاها حدود 1048/0- و واریانس آن ها برابر 9259/0 تخمین زده شدند که به فرضیه‌های میانگین صفر و واریانس 1 بسیار نزدیک هستند. نتایج مدل‌سازی نشان می‌دهد که مدل رگرسیون غیرخطی دوجمله‌ای منفی برازش بهتری دارد و ارتباط معنی‌دار بین شاخص وضعیت رویه راه و فراوانی تصادفات خروج از جاده را آشکار می‌کند. تحلیل حساسیت مدل نیز بیانگر آن است که به ازای افزایش هر واحد شاخص وضعیت رویه راه، نرخ فراوانی تصادفات خروج از جاده 93/1 درصد کاهش می‌یابد.