ارزیابی آزمایشگاهی اثر بهبود دهنده‌ها در افزایش مقاومت خاک‌های ریزدانه خوزستان

یکی از روش‌های مهار فرسایش در شیب تند جداره جانبی سازه‌های خاکی، استفاده از مالچ‌های زیستی و مواد اصلاح کننده طبیعی می‌باشد. در این مقاله با اهداف تعیین نوع و مناسب‌ترین تراکم از این مواد بر پارامترهای مقاومت فرسایشی خاک، روی دیواره‌ی جانبی کانال‌های آبیاری و زهکشی دشت ارایض خوزستان، آزمایش‌های مورد نیاز در آزمایشگاه شبیه‌ساز باران پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری انجام شد. بطوریکه با استفاده از 15 نوع مواد اصلاح‌کننده و مالچ‌ زیستی و هم‌چنین مناسب‌ترین حالات ترکیبی از آنها، حداقل 290 آزمایش بر روی نمونه خاک منطقه مورد پژوهش انجام شد. تیمار‌های آزمایشی روی فلومی با شیب جانبی 1 به 1.25 مشابه شیب طبیعی زهکش‌ها، در دو شدت‌ بارندگی 30 و 80 ‌میلی‌متر بر ساعت شبیه‌سازی شدند. نتایج نشان داد که همه تیمارهای مالچ و تیمارهای ملات سیمان ضد سولفات، دوغاب سیمان و مخلوط آهک وخاک در مقایسه با تیمار شاهد، در سطح 95 درصد تأثیر معنی‌داری در کاهش رسوب داشتند و تائید نمود این تیمارها نقش موثری در کنترل فرسایش از جداره جانبی کانال‌های زهکش دارند. بطوریکه مالچ‌ 1 تا حدود 89 درصد، بیشترین تاثیر را در کاهش میزان فرسایش از جداره کانال‌های زهکش داشته است. در تیمارهای مواد اصلاح کننده خاک، تیمار دوغاب سیمان ضدسولفات به میزان 98 درصد بهترین تاثیر را در کاهش رسوب داشته است. لذا تیمار ملات الیاف پلی‌پروپیلن و تیمار محلول اشباع آهک، نه تنها سبب کاهش رسوب نمی‌گردند، بلکه کاربرد ترکیبی این مواد در مقایسه با تیمار شاهد، تا حدود 15 برابر می‌تواند باعث افزایش رسوب گردد.