ارزش‌های محله تاریخی و معیارهای تغییر در آن از نظر ساکنان

محلات تاریخی برای زنده‌ماندن، نیاز به تغییر دارند، البته تغییری که ارزش‌های محله را نیز حفظ کند. ارزش‌ها و معیارهای تغییر منتج از آنها، تاکنون توسط متخصصان با تأثیر از اسناد و نظرهای جهانی به‌دست‌آمده‌اند. در صورتی که با توجه به اینکه ارزش‌های محله تاریخی از ابعاد کیفیت محیط است و این کیفیت توسط ساکنان به‌عنوان اصلی‌ترین ذی‌نفعان محیط درک می‌شود، توصیف ارزش‌ها و در نتیجه معیارهای تغییر ناشی از آن، در بیان مردم نسبت به متخصصان بسیار مهم است. بنابراین هدف اصلی مقاله، بیان ارزش‌های محله تاریخی از دید ساکنان این محله‌ها و همچنین تعیین معیارهای تغییر در این بافت‌ها از دید آنهاست. بر این اساس، مقاله پیش رو، با رویکرد کیفی و استفاده از روش تحلیل محتوای عرفی و تلخیصی به یافتن ارزش‌های محله تاریخی از دید ساکنان و معیارهای آنها جهت اعمال تغییر مناسب پرداخته است. شیوه مصاحبه نیمه‌عمیق با 18 نفر از ساکنان 3 محله تاریخی یزد (دارالشفاء، پشت باغ و سهل‌بن‌علی) که در آنها تغییراتی نیز جهت بازآفرینی صورت گرفته است، برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. یافته‌های پژوهش با آنکه تفاوت چندانی بین نظر متخصصان و مردم در کلیات نشان نمی‌دهد، اما تحلیل مصاحبه‌ها و کدهای ارایه‌ شده توسط مردم، حاکی از اولویت‌بندی متفاوت در ارزش‌ها و معیارها و زیرمعیارهاست. نتایج حاکی از اهمیت ابعاد اجتماعی و انسانی ارزش‌ها در دیدگاه مردم نسبت به ابعاد کالبدی و اقتصادی، نگاه از درون به محله‌ها، سنگینی کفه حفاظت (اجتماعی) نسبت به توسعه اقتصادی و کالبدی و اهمیت معیار مشارکت مردم در مراحل تغییر به‌ عنوان معیار اصلی است.