ارتباط فراوانی و شدت ابتلا به ارس‌واش (.Arceuthobium oxycedri (DC.) M. Bieb) با مشخصه‌های کمی و کیفی درخت میزبان، شرایط فیزیوگرافی و فرسایش خاک

    پژوهش پیش‌‌رو با هدف بررسی ابتلای درختان ارس به ارس‌‌واش (Arceuthobium oxycedri)، که وسیع‌ترین دامنه پراکنش را در بین گونه‌های دارواش پاکوتاه در جهان دارد، انجام شد. نمونه‌برداری در جنگل‌های حفاظت‌شده ارس منطقه پرور در سطح 400 هکتار و با استفاده از 60 قطعه‌نمونه به‌ابعاد 20×20 متر مربع به‌صورت تصادفی- سیستماتیک انجام شد. نتایج آنالیز تشخیص نشان داد که مشخصه‌های درصد پوشش علفی، جنسیت پایه‌ها، درصد شیب دامنه و حتی جهت دامنه، ارزش تشخیصی چندانی برای تعیین شدت ابتلا ندارند. برعکس، بیشترین همبستگی در صفاتی مانند بیرون‌زدگی ریشه، قطر یقه، مساحت تاج درخت، ارتفاع از سطح دریا و ارتفاع درخت مشاهده شد. ازنظر توزیع فراوانی و شدت ابتلا، کمترین فراوانی پایه‌های آلوده و کمترین شدت ابتلا به ارس‌واش در کلاسه ارتفاع فوقانی (2500 تا 2700 متر)، شدت فرسایش کم و درختان بدون بیرون‌زدگی ریشه مشاهده شد. نسبت درختان مبتلا به کل درختان در شیب‌‌های 30 تا 60 درصد و جهت‌‌های شمالی و غربی کمتر بود. براساس نتایج این پژوهش، درختان با تاج‌پوشش وسیع‌تر، ارتفاع بلندتر و قطر یقه بیشتر، حساسیت زیادتری به این گیاه انگلی دارند. بیشترین شدت ابتلا در درختان بزرگ‌تر توده مشاهده شد، به‌ویژه درختان واقع در ارتفاعات پایین‌تر و درختانی که با تخریب بوم‌سازگان و فرسایش خاک ضعیف شده بودند و بیرون‌‌زدگی ریشه‌‌ داشتند، بنابراین در صورت ادامه گسترش ارس‌واش در جنگل‌‌های ارس و عدم یافتن راهکار غیرمخرب برای کنترل جمعیت این گیاه انگلی، به‌ویژه برای مناطق با حساسیت بیشتر (مانند رویشگاه‌های کم‌ارتفاع‌تر جوامع ارس)، تخریب برخی از این جوامع در آینده‌ای نه‌چندان دور غیرقابل‌انتظار نخواهد بود.