ارتباط بین مصرف لبنیات و مواد مغذی موجود در آن با سندرم متابولیک و اجزای آن: مروری بر مطالعات

مقدمه: سندرم متابولیک به عنوان یک عامل خطرساز بیماری‌های قلبی ـ عروقی و دیابت محسوب می‌شود. مطالعات اپیدمیولوژی نشان داده‌اند مصرف لبنیات نقش مهمی در پیشگیری و درمان سندرم متابولیک دارد. مقاله‌ی مروری حاضر با مرور بررسی‌های انجام شده در زمینه‌ی ارتباط بین مصرف لبنیات و مواد مغذی موجود در آن با سندرم متابولیک و اجزای آن، صورت پذیرفت. مواد و روش‌ها: واژگان کلیدی لبنیات، کلسیم و شیر، در ترکیب با واژگان سندرم متابولیک، بیماری‌های قلبی ـ عروقی، چاقی، دیابت نوع 2، فشار خون بالا، استرس اکسیداتیو و التهاب برای جستجو در پایگاه پاب مد بین سال‌های 2000 تا 2013 میلادی مورد استفاده قرار گرفت. مطالعات اپیدمیولوژی و مداخله‌ای با طراحی مناسب و نیز مقاله‌های مروری با کیفیت مطلوب مورد استفاده واقع شدند. یافته‌ها: یافته‌های بیشتر پژوهش‌ها نشان ‌داده‌اند مصرف لبنیات با خطر سندرم متابولیک و اجزای آن ارتباط معکوس دارد. کلسیم، پروتئین‌ها، پپتیدهای بیواکتیو و برخی اسیدهای چرب موجود در لبنیات در ایجاد اثرات محافظتی مشارکت دارند. سازوکار اصلی کلسیم در کاهش خطر سندرم متابولیک به تنظیم هورمون‌های کلسی‌تروفیک، اتصال با اسیدهای صفراوی و افزایش دفع چربی از راه مدفوع، تنظیم سطح کلسیم داخل سلولی و تغییر سوخت و ساز دیگر الکترولیت‌ها نظیر سدیم نسبت داده می‌شود. پروتئین شیر به ویژه پروتئین وی موجب بهبود فراسنج‌های لیپیدی، فشار خون و حساسیت به انسولین می‌گردد. اسیدهای چرب موجود در لبنیات نیز سبب بهبود استرس اکسیداتیو و التهاب، مهار فاکتورهای رونویسی کبدی و فعال‌سازی ژن‌های درگیر در لیپوژنز می‌گردد. نتیجه‌گیری: افزایش مصرف محصولات لبنی می‌تواند در کاهش خطر بروز و گسترش سندرم متابولیک و اجزای آن موثر باشد.