اثر کاربرد کلسیم بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و عملکرد دانه سویا در شرایط آلودگی خاک به سرب

کلسیم نقش مهمی در رشد و نمو گیاه و واکنش به تنش ­های محیطی ایفا می­ کند. با این وجود اثر آن در واکنش گیاه به تنش فلزات سنگین به ­طور گسترده ­ای مورد بررسی قرار نگرفته است. لذا به ­منظور بررسی نقش کلسیم در تحمل به تنش سرب در سویا آزمایشی گلدانی در منطقه واوان واقع در جنوب تهران انجام شد. این تحقیق به­ صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح سرب (صفر، 100 و 200 میلی­ گرم نیترات سرب بر کیلوگرم خاک) و سه سطح کلسیم (صفر، 200 و 400 میلی­ گرم کلرید کلسیم بر کیلوگرم خاک) بود. نتایج نشان داد که تنش سرب غلظت سرب ریشه، پراکسیداسیون چربی­ ها و فعالیت آنزیم­ های آنتی ­اکسیدان سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز را افزایش داد. سمیت سرب هم­ چنین موجب کاهش صفات شاخص سبزینگی، محتوی آب نسبی، سطح برگ، زیست توده و عملکرد دانه سویا شد. از سوی دیگر تحت شرایط تنش سرب، کاربرد کلسیم به­ ویژه 400 میلی­ گرم کلرید­کلسیم بر کیلوگرم خاک موجب کاهش جذب سرب و پراکسیداسیون چربی­ ها و فعالیت بیش ­تر آنزیم ­های سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز شد. کاربرد کلسیم باعث بهبود صفات مرتبط با رشد از جمله شاخص سبزینگی، محتوی آب نسبی، سطح برگ، زیست توده و عملکرد دانه سویا شد. این نتایج نشان داد که کلسیم می­ تواند از طریق کاهش جذب سرب، افزایش فعالیت آنزیم ­های آنتی­ اکسیدان، بهبود وضعیت آبی گیاه و محتوی کلروفیل به ­عنوان ابزاری مفید در تحمل به تنش سرب در سویا مورد استفاده قرار گیرد.