اثر میزان بذر بر عملکرد و خصوصیات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در انواع روش‌های کاشت مستقیم برنج رقم هاشمی

به منظور ارزیابی اثر میزان بذر بر عملکرد و صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در انواع روش‌های کاشت مستقیم برنج رقم هاشمی آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و سه روش کاشت به عنوان کرت‌های اصلی و سه میزان بذر، 60، 80 و 100 کیلوگرم در هکتار به عنوان کرت‌های فرعی طی دو سال (1389 و 1390) در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. روش‌های کاشت شامل کاشت ردیفی، کپه‌ای و دست‌پاش بذر جوانه‌دار شده در بستر گِلخراب بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (2753 کیلوگرم در هکتار)، طول میانگره‌ها، وزن تر میانگره‌ها، سطح مقطع میانگره سوم (4/4 میلی‌مترمربع) و چهارم (1/7 میلی‌مترمربع)، گشتاور خمشی میانگره سوم (1/493 گرم سانتی‌متر) و چهارم (9/518 گرم سانتی‌متر) و مقاومت به شکستگی میانگره سوم (2/947 گرم سانتی‌متر) و چهارم (81/1651 گرم سانتی‌متر) از روش کاشت کپه‌ای به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه (2486 کیلوگرم در هکتار) از میزان بذر 100 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. با افزایش میزان بذر، طول میانگره‌ها و وزن تر میانگره‌ها و گشتاور خمشی میانگره سوم و چهارم، کاهش یافتند. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که اولین صفتی که وارد رابطه شد سطح مقطع میانگره بود که به تنهایی 56 درصد از تغییرات مقاومت به شکستگی میانگره را توجیه کرد و در مرحله بعد صفت فشردگی میانگره وارد مدل شد و به همراه مقاومت به شکست 59 درصد از تغییرات مقاومت به شکستگی میانگره را توجیه کرد. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می‌رسد که می‌توان با استفاده از روش کاشت مستقیم بذر جوانه‌دار شده به صورت کپه‌ای و میزان بذر 80 کیلوگرم در هکتار تا حد زیادی از مشکلات ناشی از خوابیدگی بوته در زراعت برنج رقم هاشمی در شرایط اقلیمی منطقه مورد آزمایش اجتناب کرد.