اثر سال‌خوردگی جمعیت بر آلودگی زیست محیطی در ایران

زمینه و هدف: جمعیت جهان در حال پیر شدن است و تقریباً تمام کشورها با روند افزایش تعداد و نسبت افراد مسن به کل جمعیت مواجه هستند. پیش‌بینی‌ می­شود که از سال 2015 تا 2030 جمعیت افراد مسن در ایران دو برابر خواهد شد. همچنین بیش از نیمی از جمعیت جهان در مناطق شهری زندگی می­کنند، اما این نرخ در ایران بیش از 70 درصد است. بر این اساس هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر سال‌خوردگی جمعیت و گسترش شهرنشینی بر انتشار آلودگی در ایران طی دوره 1350 تا 1392 است. روش بررسی: در این پژوهش با توجه به نتایج ایستایی متغیرها از روش هم­جمعی در قالب رهیافت خود رگرسیونی با وقفه‌های گسترده (ARDL) استفاده شده است. یافته­ها: نتایج نشان داد که رابطه سال‌خوردگی جمعیت با آلودگی هوا در ایران به صورت U- وارون است و با افزایش نسبت افراد مسن به کل جمعیت، در ابتدا سرانه انتشار گاز دی اکسید کربن افزایش می­یابد، اما در ادامه مقدار انتشار آن روندی نزولی پیدا می‌کند. همچنین نتایج نشان داد که افزایش نسبی شهرنشینی در کوتاه­مدت و بلند مدت منجر به افزایش انتشار آلودگی می‌شود. علاوه بر موارد فوق، تولید ناخالص داخلی و مصرف انرژی سرانه در هر دو حالت کوتاه­مدت و بلندمدت رابطه مثبت و معنی‌داری با سرانه انتشار گاز دی اکسید کربندارند. پیشرفت تکنولوژی نیز تنها در بلندمدت رابطه­ای مثبت و معنی‌داری با انتشار آلودگیدارد. بحث و نتیجه­گیری: در این مطالعه با توجه به این که ضریب شهرنشینی دارای بیش‌ترین اثرگذاری برانتشار آلودگی است (06/3 در بلندمدت)، می­بایست تمهیداتی از جانب سیاست‌گزاران اتخاذ شود تا رشد شهرها کم‌ترین آسیب را به محیط زیست وارد نماید. به عبارتی برنامه­های‌ توسعه شهرها هماهنگ با مباحث زیست محیطی تدوین شود.