اثر زمان خارج سازی تاک از زیر خاک، زمان و شدت هرس برکاهش خسارت سرمای بهاره در تاکستان‌های مناطق سرد ایران

بسیاری از تاکداران مناطق سرد ایران برای حفاظت تاک در مقابل خسارت سرمای پاییز، زمستان و اوایل بهار، تاک های تربیت یافته در سیستم خزنده را در فصل پاییز زیر خاک می‌نمایند. در اوایل اردیبهشت بوته‌ها را از خاک خارج می‌کنند و هرس را تا زمان پدیدار شدن ساختار گل و تا اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد به تعویق می‌اندازند. هدف از این پژوهش بررسی بهترین زمان خارج‌سازی تاک‌ها ازخاک، زمان و شدت هرس بعد از مواجه شدن تاک‌ها با سرمای بهاره برای کاهش خسارت سرمازدگی بود. دو آزمایش در باغ مادری انگور رقم بیدانه سفید در دو سال (1394 و 1395) در تاکستان‌های شهرجاورسیان از توابع استان مرکزی به انجام رسید. آزمایش اول در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تیمار و شش تکرار و تیمارها شامل::T1 خارج‌سازی تاک‌ها در 25 اسفند، T2: خارج‌سازی تاک‌ها در 15 فروردین و T3: خارج‌سازی تاک‌ها در چهارم اردیبهشت (شاهد) بود. آزمایش دوم در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار انجام شدو هر تیمار ترکیبی از مؤلفه‌های زمان هرس (29 اسفند، 19 فروردین و 8 اردیبهشت) و شدت هرس بر اساس تعداد جوانه‌ها (چهار، شش و هشت جوانه) بود. در هر دو سال آزمایش، تاک‌ها با سرمازدگی طبیعی از نوع تشعشی مواجه شدند. در آزمایش اول، تیمارT1 با کمترین درصد جوانه سبز شده (65 درصد)، بیشترین درصد خسارت سرمازدگی طبیعی را داشت و از اواسط فروردین به بعد، بهترین زمان خارج‌سازی بوته‌ها از خاک تشخیص داده شد. در آزمایش دوم، تعداد خوشه در جوانه‌های سبز شده (ضریب باردهی) در هرس‌های کوتاه (تیمارهای T2L1 وT3L1 به ترتیب با مقادیر 5/50 و 9/48 درصد) با تفاوت معنی‌دار نسبت به هرس‌های بلند (تیمارهای T1L3 وT2L3به ترتیب با 7/30 و 4/28 درصد) داشتند. از سوی دیگر تیمار T3L1با 6/24 تن در هکتار، بهترین عملکرد میوه را نشان داد. با توجه به این نتایج، در سیستم تربیت خزنده برای دست‌یابی به درصد بالای سبز شدن جوانه، ضریب باردهی و عملکرد مناسب در تولید انگور در شرایطی که بوته‌ها با سرمای تشعشی بهاره مواجه شده باشند، خارج‌سازی تاک‌ها از نیمه دوم فروردین به بعد و انجام هرس در زمان رویش سرآغازه‌های برگ در اوایل اردیبهشت توصیه می‌شود.