اثر روغن ماهی بر آزمون پوستی توبرکولین دو مرحله‌ای در بیماران بستری: یک کارآزمایی تصادفی کنترل ‌شده

زمینه: طبق دستورالعمل کشوری مبارزه با سل، آزمون توبرکولین دو مرحله‌ای به ­ویژه در سالمندان در صورت منفی بودن آزمون اولیه باید انجام شود. با این‌ وجود در مورد فایده انجام آن ابهاماتی وجود دارد. هدف: این مطالعه با هدف بررسی اثرات مکمل روغن ماهی بر نتایج آزمون توبرکولین دو مرحله ­ای در بیماران بستری انجام گردید. مواد و روش‌ها: در این کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل‌ شده، 128 بیمار بستری در سال 1395 به‌طور تصادفی به دو گروه 64 نفره دارونما و دریافت‌کننده مکمل روغن ماهی (گروه تجربی) تقسیم شدند. روزانه دو گرم مکمل روغن ماهی به گروه تجربی در طول 4 روز متوالی داده شد. میزان تغییر در ایندوراسیون بار اول و دوم به‌عنوان پیامد اصلی مطالعه در نظر گرفته شد. 6 میلی‌متر یا بیش ­تر در افزایش ایندوراسیون ثانویه نسبت به ایندوراسیون اولیه به‌عنوان معیار افزایش در اندازه واکنش در نظر گرفته شد. یافته‌ها: میانگین تفاوت بین اندازه ایندوراسیون اولیه و ثانویه در گروه تجربی به‌طور قابل‌ توجهی بالاتر بود (0/04P=). همچنین اندازه اولیه ایندوراسیون و محل زندگی فرد دو متغیر دیگری بودند که به ­ترتیب در آزمون ­های آماری همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس جزء عوامل تأثیرگذار بر میزان افزایش ایندوراسیون شناخته شدند (به­ترتیب 0/014 P= و 0/002P=). در هر دو گـروه افزایـش معنـی‌دار بالینـی در اندازه ایندوراسیون مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: به­نظر می‌رسد انجام آزمون دومرحله‌ای توبرکولین نسبت به آزمون یک مرحله‌ای، باعث افزایش تعداد مواردی که به­عنوان مبتلایان به عفونت سل در نظر گرفته می­ شوند، نمی‌گردد. همچنین تجویز کوتاه مدت مکمل روغن ماهی نیز تغییری در این نتایج ایجاد نمی ­نماید.