اثر حسن نیت در ثبوت خیار تدلیس در نکاح

عقد نکاح به سبب اهمیت و تأثیر آن در جامعه و نظم عمومی، موارد انحلال مشخص و محدودی دارد که از این موارد می‌توان به تدلیس یاد کرد. مراد از تدلیس، پنهان کردن نقص و عیب یا ابراز صفت کمالی است که برای مشروط‌علیه به صورت شرط تبانی در عقد یا صریح ضمنی، شرط می‌شود و پس از عقد روشن می‌گردد که مشروط‌علیه دارای صفت شرط‌شده نیست. در ثبوت خیار به سبب تدلیس در نکاح، بنا بر مادة 1128 قانون مدنی هیچ تردیدی وجود ندارد و فقیهان و حقوق‌دانان بر ثبوت آن اتفاق‌نظر دارند؛ ولی آنچه محل بحث و تردید است، اثر وجود حسن‌نیت در مدلّس و مشروط‌علیه است؛ بدین‌معنا که فرد متعهد در انجام تدلیس خود حسن‌نیت داشته باشد، نه سوء‌نیت و قصد فریب و خدعه. در این صورت نیز به نظر نگارندگان پژوهش پیش‌رو که به روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای نگاشته شده، برای متعهد‌له، حق فسخ به سبب خیار تدلیس ایجاد می‌شود؛ زیرا بنا بر قول برخی از فقیهان، اطلاق مواد قانونی و دیدگاه برخی حقوق‌دانان و به استناد اطلاق ادلة باب، اعم از روایات مربوط به عیوب مجوز فسخ نکاح، غشّ، بیع مرابحه، تصریه و تدلیس ماشطه و نیز شاخص‌های مطرح برای حیلة مدنی از یک سو و نبود دلیل خاص مخالف از سوی دیگر، خیار تدلیس، در فرض نداشتن سوء‌نیت و قصد فریب و در صورت وجود حسن‌نیت نیز اثبات می‌شود و فقط وجود سوء‌نیت، دلیل ثبوت خیار تدلیس در نکاح نیست.