اثر اسانس آویشن شیرازی (Zataria multiflora) بر فرآسنجه‌های تخمیر شکمبه‌ای در جیره‌های حاوی منابع مختلف نشاسته و چربی با روش تولید گاز

سابقه و هدفاثر اسانس‌های گیاهی بر کینتیک تولید گاز و هضم در آزمایش‌های متعدد بررسی شده است اما پژوهش‌های کمتری در مورد اثر متقابل اسانس‌های گیاهی و نوع سوبسترا در جیره پایه انجام شده است. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر اسانس آویشن شیرازی در جیره‌های حاوی منابع مختلف نشاسته (با سرعت تجزیه متفاوت) و جیره‌های حاوی منابع مختلف چربی برکینتیک تولید گاز و فراسنجه‌های هضم و تخمیر شکمبه در شرایط آزمایشگاهی صورت گرفت.مواد و روش‌ها تیمارهای آزمایشی در آزمایش اول شامل: 1- جیره حاوی دانه ذرت، 2- جیره حاوی دانه گندم و جو، 3- تیمار اول با موننسین، 4- تیمار دوم با موننسین، 5- تیمار اول با اسانس آویشن شیرازی و 6- تیمار دوم با اسانس آویشن شیرازی و در آزمایش دوم شامل: 1- جیره حاوی نمک‌های کلسیمی اسیدهای چرب، 2- جیره حاوی روغن سویا، 3- تیمار اول با موننسین، 4- تیمار دوم با موننسین، 5- تیمار اول با اسانس آویشن شیرازی و 6- تیمار دوم با اسانس آویشن شیرازی بودند. تولید گاز جیره‌ها، مقادیر pH، نیتروژن آمونیاکی و گوارش-پذیری ظاهری ماده خشک و گوارش‌پذیری حقیقی ماده آلی اندازه‌گیری گردید. فراسنجه‌های تولید گاز و تخمیر و انرژی قابل متابولیسم برآورد شد. یافته‌هادر هر دو آزمایش اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث کاهش تولید گاز 24 ساعت، پتانسیل تولید گاز، غلظت اسید‌های چرب فرار، نیتروژن آمونیاکی و انرژی قابل متابولیسم جیره‌های آزمایشی در مقایسه با جیره‌های پایه (بدون افزودنی) شدند (05/0>P). نتایج آزمایش اول نشان داد که اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث کاهش نرخ تولید گاز در ساعت، تولید توده میکروبی، گوارش‌پذیری ظاهری ماده خشک و حقیقی ماده آلی در مقایسه با جیره‌های پایه (بدون افزودنی) شدند (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی در مقایسه با موننسین تولید گاز 24 ساعت، گوارش پذیری ظاهری ماده خشک و حقیقی ماده آلی، غلظت کل اسید‌های چرب فرار، پتانسیل تولید گاز، حداکثر میزان تولید گاز در ساعت را کاهش (05/0>P) و نیمه عمر تولید گاز و pH مایع شکمبه را افزایش داد (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی به جیره دارای نشاسته گندم و جو در مقایسه با نشاسته ذرت سبب افزایش تولید گاز، حداکثر میزان تولید گاز، گوارش-پذیری ماده خشک و ماده آلی و تولید توده میکروبی و کاهش بازده تولید توده میکروبی و pH شد (05/0>P). نتایج آزمایش دوم نشان داد که اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث کاهش نیمه عمر تولید گاز، حداکثر میزان تولید گاز در ساعت نسبت به جیره‌های پایه (بدون افزودنی) شدند (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث افزایش زمان حداکثر سرعت گاز تولیدی و سرعت تجزیه‌پذیری گردید(05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی در مقایسه با موننسین باعث افزایش تولید گاز 24 ساعت، گوارش‌پذیری ظاهری ماده خشک، غلظت کل اسید‌های چرب فرار، سرعت تجزیه‌پذیری، حداکثر میزان تولید گاز در ساعت و افزایش زمان حداکثر سرعت تجزیه‌پذیری ماده آلی شد (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی به جیره دارای نمک‌های کلسیمی اسیدهای چرب در مقایسه با روغن سویا بر فراسنجه‌های تولید گاز و تخمیر شکمبه‌ای اثری نداشت (05/0P>). نتیجه‌گیریدر کل اسانس آویشن شیرازی فراسنجه های تخمیر و هضم را تغییر داد و اثرآن با توجه به منبع نشاسته در جیره متفاوت بود.