اثربخشی نقشه مفهومی بر یادداری و درک و کاربست مفاهیم علوم تجربی

نقشه مفهومی یکی از راهبردهای یاددهی- یادگیری است که می‌تواند یادگیری معنادار را در دانش آموزان تسهیل کند و روابط بین مطالب درسی را به‌صورت سلسله مراتبی نمایش دهد. مقاله حاضر بر اساس یافته­های پژوهشی تدوین شده است که در آن میزان اثربخشی استفاده از نقشه مفهومی در یادداری و درک و کاربست مفاهیم علوم تجربی ارزیابی شد. برای این منظور از یک طرح نیمه آزمایشی با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری دانش آموزان پسر ششم ابتدایی شهر خوی در سال تحصیلی 93-92 بود. 4 کلاس درسی به روش نمونه‌گیری هدفمند (2 کلاس آزمایش و 2 کلاس کنترل) انتخاب شدند که در گروه‌های کنترل با روش‌های مرسوم و در گروه‌های آزمایش با نقشه‌های مفهومی، مطالب درسی ارائه شد. برای اندازه‌گیری تأثیر استفاده از نقشه‌های مفهومی بر پیشرفت تحصیلی از آزمون‌های پیشرفت تحصیلی با شاخص‌های مقبول روایی و پایایی استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) و تحلیل واریانس تک متغیره(ANOVA)  استفاده شد. یافته‌های این پژوهش نشان می­دهند که ارائه آموزش مبتنی بر نقشه مفهومی در مقایسه با روش‌های مرسوم بر نمره‌های دانش آموزان در درک و کاربست تأثیر مثبتی داشت، ولی در سطح یادداری مؤثر واقع نشد. در کل استفاده از نقشه مفهومی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس علوم تجربی نتیجه مثبت داشت.