اثربخشی روش های ‌ نقشه‌ ی مفهومی در مقایسه با روش سخنرانی بر بازده‌های شناختی دانش‌آموزان در درس علوم تجربی

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی روش‌ نقشه‌های مفهومی در مقایسه با روش سخنرانی بر بازده‌های شناختی دانش‌آموزان در درس علوم تجربی انجام شد. بازده‌های شناختی شامل یادداری و درک و کاربست مطالب آموخته شده در نظر گرفته شد. برای این منظور از یک طرح شبه آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون استفاده شد. 4 کلاس درسی به روش نمونه‌گیری هدفمند (2 کلاس آزمایش و 2 کلاس کنترل) انتخاب شدند که در گروه‌های کنترل با روش سخنرانی و در گروه‌های آزمایش با نقشه‌های مفهومی، مطالب درسی ارائه شد. برای اندازه‌گیری تأثیر استفاده از نقشه‌های مفهومی ‌و سخنرانی بر بازده‌های شناختی از آزمون‌های پیشرفت تحصیلی (که این آزمون‌ها سه سطح یادداری، درک و کاربست مفاهیم را مورد سنجش قرار می‌دادند) با شاخص‌های روایی و پایایی مقبول استفاده شد. به ‌منظور تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها از تحلیل کوواریانس چند متغیره (MANCOVA) و تحلیل کوواریانس یک متغیره (ANCOVA) استفاده‌شده است. یافته‌های این پژوهش نشان داد که ارائه آموزش مبتنی بر نقشه مفهومی ‌در مقایسه با روش سخنرانی بر نمره‌های دانش‌آموزان در درک و کاربست تأثیر مثبتی دارد، ولی در سطح یادداری تأثیری ندارد. در کل استفاده از نقشه مفهومی بر بازده‌های شناختی دانش‌آموزان در درس علوم تجربی نتیجه مثبت داشت.