اثرات اسانس های هل، سقز و میخک بر کنترل و بیان برخی از ژن‌های مایکوتوکسین داکسی‌نیوالنول فوزاریوم گرامینه‌آروم

سابقه و هدف: قارچ فوزاریوم گرامینه‌آروم عامل بیماری اسکب در گندم و سایر غلات دانه ریز است. زیرالنون (Zearalenone) و داکسی‌نیوالنول (Deoxynivalenol) مهمترین مایکوتوکسین های این قارچ هستند. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر اسانس‌های هل، سقز و میخک بر مهار رشد فوزاریوم گرامینه‌آروم و بیان برخی از ژن‌های موثر در زیست‌ساخت داکسی‌یوالنول انجام شد.   مواد و روش‌ها: پس از کشت فوزاریوم گرامینه‌آروم در محیط Potato Dextrose Broth، حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) رشد قارچ تحت اثر اسانس‌ها با استفاده از روش میکروتیتر پلیت اندازه‌گیری شد. همچنین بیان ژن‌های TRI5، TRI6 و TRI14 با تکنیک Real-time PCR ارزیابی شد.   یافته‌ها: اسانس هل کمترین مقدار MIC (100 میکرولیتر بر میلی‌لیتر) و اسانس‌های سقز و میخک بیشترین مقدار MIC  200 میکرولیتر بر میلی‌لیتر) را داشتند. اسانس هل با کمترین مقدار غلظت قارچ‌کشی (MFC) (200 میکرولیتر بر میلی‌لیتر) بالاترین خاصیت قارچ‌کشی روی فوزاریوم گرامینه‌آروم را داشت و اسانس‌های سقز و میخک بیشترین مقدار MFC (400 میکرولیتر بر میلی‌لیتر) را داشتند. میزان بیان ژن‌های TRI5، TRI6 و TRI14 به طور معنی‌داری توسط اسانس هل کاهش یافت.   نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که اسانس هل دارای خاصیت قارچ‌کشی و مهارکنندگی بر رشد قارچ فوزاریوم گرامینه‌آروم است و موجب کاهش میزان بیان ژن‌های TRI5، TRI6 و TRI14 موثر در تولید داکسی‌نیوالنول می گردند.