آرایه‌ها و نگاره‌های مرتبط با چشم‌زخم در دستبافته‌های اقوام ایرانی

چشم‌زخم از باورهای قدیمی و رایج در جهان و از جمله جهان اسلام است؛ هرچند امروزه این باور کم‌رنگ شده، ولی هنوز به‌عنوان باوری عامیانه برجای مانده است. در این پژوهش رد پای این اعتقاد و اهمیت آن در هنر مردم عامی و دستبافته‌ها به‌عنوان محمل این عقیده مورد مطالعه قرار گرفته و سیر استحالۀ آن در نقوش مربوط تا دوران معاصر بررسی می‌شود. هدف از این تحقیق نشان دادن تأثیر اعتقادات در هنر مردمی به‌ویژه دستبافته‌های روستایی است. این تحقیق به روش تطبیقی و تحلیلی با جمع‌آوری اطلاعات مکتوب و میدانی کوشیده تا به اشکال رایج در بیان تجسمی چشم‌زخم دست یابد. مطابق یافته‌های این تحقیق، میان نقشمایه‌های تعویذ چشم‌زخم در دستبافته‌ها با شکل چشم رابطۀ معناداری وجود دارد. در نتیجه اشکال مثلثی و دوایر مرکزی از اشکال بصری مشترک در میان آرایه و نگاره‌های چشم‌زخم است.