اثرات تماس با مقادیر کم سرب بر روی یادگیری و حافظه اجتنابی در موش های صحرایی طی دوران پس از شیرخوارگی و بلوغ

مقدمه و هدف: زودرس ترین و مهم ترین اثرات توکسیک سرب بر روی ارگان های مختلف بدن به صورت اختلالات عصبی و روانی می باشد. مشاهدات زیادی در مطالعه های کلینیکی نشان می دهد که مغز نسبت به اثرات مضر سرب بیشتر است. تماس با سطوح پایین سرب در دوران تکامل مغزی عصبی بر روی عملکرد سیستم اعصاب مرکزی اثر گذاشته و سبب ایجاد تغییراتی در عملکرد سیستم عصبی و اختلال در تکامل نورون ها می گردد. هدف از این تحقیق بررسی اثرات سرب بر روی یادگیری و حافظه موش های صحرایی نر طی دوران پس از شیرخوارگی و بلوغ بود. مواد و روش ها: این یک مطالعه تجربی است که در سال 1387 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد پرند انجام شد. آزمایش یادگیری و حافظه به روش آموزش اجتنابی فعال ، بر روی 8 گروه 9 تایی موش صحرایی نر از نژاد nmri با وزن 30 ± 220 گرم شامل؛ 6 گروه آزمایش(3 گروه موش هایی که در دوران پس از شیرخوارگی یعنی سه هفته پس از تولد قرار داشتند و 3 گروه موش هایی که دوران بلوغ را سپری می کردند و همگی در معرض استات سرب با دوز های ۰۵/٠، ١/٠ و ۲/٠ درصد قرار گرفتند) و 2 گروه به عنوان شاهد گروه موش های دوران پس از شیر خوارگی و گروه موش های بالغ انجام شد. تعداد شوک های دریافتی به وسیله حیوان معیاری از کاهش یادگیری و حافظه در نظر گرفته شد. هر 6 گروه تیمار به مدت ٤۵ روز در معرض سرب قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss و آزمون آماری تی دانشجویی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که در گروه موش های دوران پس از شیر خوار گی غلظت ۰۵/٠ درصد استات سرب بر روی سرعت یادگیری و حافظه اثر معنی داری نداشت. غلظت ١/٠ درصد سرب سرعت یادگیری را به طور معنی داری کاهش داد( ۰۵/٠ >p ) و حافظه در این دوز کاهش داشت، ولی اختلاف معنی داری را با گروه شاهد در دوران پس از شیرخوارگی نشان نداد. غلظت 2/٠ درصد بر روی سرعت یادگیری و حافظه اثر داشت و اختلاف معنی داری را با گروه شاهد در دوران پس از شیرخوارگی نشان داد(05/0p<). در موش های بالغ غلظت ۰۵/٠ درصد استات سرب اگر چه باعث کاهش سرعت یادگیری و حافظه شد، ولی اختلاف معنی داری را نشان نداد. غلظت ١/٠ درصد سرب حافظه را به طور معنی داری کاهش داد ( ۰۵/٠ >p ) و سرعت یادگیری در این دوز کاهش داشت، ولی اختلاف معنی داری را با گروه شاهد بالغ نشان نداد. غلظت 2/٠ درصد بر روی سرعت یادگیری اثر معنی داری نداشت اما بر روی حافظه اثر داشته و اختلاف معنی داری را با گروه شاهد بالغ نشان داد( ۰۵/٠>p). نتیجه گیری: از آنجا که تغییرات در یادگیری و حافظه یک پیامد عادی تماس سموم می باشد این امکان وجود دارد که یک جایگاه هدف مهم برای سموم عصبی هیپوکامپ باشد و سرب بر روی نوروژنز و مورفولوژی نورون های هیپوکامپ اثر بگذارد.