ارزیابی تاثیر عصاره های گیاهی آویشن، زیره و شمعدانی بر مراحل مختلف رشد همونکوس کونتورتوس (نماتود) در شرایط آزمایشگاهی و میدانی

مقدمه: با توجه به مقاومت انگل های کرمی در برابر داروهای مورد مصرف، استفاده از ترکیبات جایگزین از اهمیت زیادی برخوردار است در این راستا بهره گیری از داروهای گیاهی به عنوان ترکیباتی که حداقل ضایعات را در میزبان ایجاد می کنند در اولویت قرار دارند. هدف: در این تحقیق تاثیر سه عصاره گیاهی آویشن، زیره و شمعدانی بر مرحله تخم، نوزاد و کرم بالغ نماتود همونکوس کنتورتوس شیردان گوسفند ارزیابی شد. روش بررسی: پس از آلوده سازی تجربی گوسفند و تهیه حیوان مخزن، نمونه مدفوع برای تعیین تعداد تخم در گرم مدفوع و کشت آن اخذ گردید. هر عصاره به طور جداگانه به نمونه های مدفوع به همراه گروه کنترل اضافه شد و پس از قرار گرفتن نمونه ها به مدت 10 روز در حرارت 27 - 25 درجه سانتی گراد مدفوع کشت داده شد. هم چنین به منظور بررسی تاثیر عصاره ها بر مرحله نوزادی نماتودها، سه میزان مختلف از هر عصاره گیاهی به نوزادان جمع آوری شده اضافه گردید. جهت آلودگی تجربی به 10 راس بره نر 6-5 ماهه که عاری از آلودگی کرمی بودند تعداد 10000 نوزاد مرحله سوم همونکوس کنتورتوس خورانده شد. این گوسفندان در طول مدت نگهداری به صورت دستی تغذیه می شدند و یک ماه بعد از آلودگی، 20 سانتی متر مکعب از هر عصاره به هر راس گوسفند خورانده شد. نتایج: بررسی حاضر نشان داد سه عصاره گیاهی آویشن، زیره و شمعدانی بر مرحله تخم همونکوس کنتورتوس به ترتیب 9/89 و 6/21 و 6/6 درصد تاثیر دارند، هم چنین در مجاورت مستقیم عصاره ها با نوزاد، ترکیب آویشن با میزان 01/0، 02/0 و 30/0 سانتی متر مکعب پس از 10 دقیقه به ترتیب 7/95 و 7/97 و 100 درصد باعث تلفات شد و در مورد زیره و شمعدانی به ترتیب منجر به 2/83، 5/87، 86 و 8/65، 6/77، 5/78 درصد تلفات گردید. در بررسی تاثیر عصاره ها علیه کرم بالغ و در شرایط داخل بدنی نشان داده شد اگر چه 48 ساعت بعد از خوراندن عصاره آویشن کاهش معنی داری در تعداد تخم در گرم مدفوع اتفاق می افتد، ولی مجدداً در روزهای بعد تعداد تخم در گرم مدفوع به وضعیت قبلی باز خواهد گشت و هم چنین اختلاف معنی داری بین تعداد تخم در روزها و تیمارهای مختلف مشاهده نشد، نتایج کالبد گشایی نیز حاکی از عدم تاثیر عصاره ها بر کرم بالغ بود. نتیجه گیری: از سه عصاره گیاهی مورد استفاده عصاره آویشن بر مراحل تخم و نوزادی همونکوس کونتورتوس تاثیر مناسب تری داشته است در حالی که این ترکیبات اثر مطلوبی بر مرحله بالغ انگل نداشته اند.