بررسی برخی از نیازهای رویشگاهی و خصوصیات کمی و کیفی بنه در جنگل های شهرستان خلخال

بنه (پسته وحشی) درختی است که در بیشتر اقلیم های خشک و نیمه خشک ایران رویش دارد و منطقه خلخال یکی از رویشگاه های مهم آن در استان اردبیل است. به منظور شناخت شرایط رویشگاهی این گونه در منطقه خلخال، شش رویشگاه، بنه خلخال، مزرعه، نوده، کندرق، جعفرآباد و نیمهیل انتخاب و خصوصیات خاک، اقلیم، پستی و بلندی و رشد درختان بنه آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. در کل 109 قطعه نمونه به مساحت 400 مترمربع به روش انتخابی تعیین و خصوصیات کمی درختان بنه شامل تعداد در قطعه نمونه، ارتفاع کل، قطر برابرسینه، رویه زمینی، طول تنه و قطر تاج اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که بنه در ارتفاع بین760 تا 1800 متر از سطح دریا و در رویشگاه هایی که متوسط بارندگی سالیانه 320 تا440 میلی متر و میانگین دمای سالیانه آنها بین 2/10 تا1/17 درجه سانتی گراد متغیر است، پراکنش دارد. خاک رویشگاه های پسته وحشی از نوع خاکهای کم تحول یافته لیتوسول کم عمق تا نیمه عمیق می باشد. اسیدیته خاک از 4/7 تا 1/8 و هدایت الکتریکی آن 21/0 تا 39/0 دسی زیمنس بر متر متغیر است. بنه در منطقه شش تیپ غالب را تشکیل می دهد که عبارتند از: تیپ خالص بنه، تیپ ارس ـ افرا همراه بنه، تیپ سیاه تلو ـ بنه، تیپ بنه ـ بادام همراه قره میخ، تیپ ارس ـ بنه همراه بادام و تیپ سیاه تلو ـ ارس همراه بنه. نتایج آماربرداری نشان داد که میانگین قطر برابرسینه درختان بنه در رویشگاه مزرعه 6/14 سانتی متر و در رویشگاه نیمهیل 6/4 سانتی متر می باشد. حداکثر ارتفاع تنه در رویشگاه مزرعه 9/1 متر و حداقل آن در رویشگاه جعفرآباد 81/0 متر ارزیابی شد. میانگین قطر تاج درختان 48/2 متر و میانگین ارتفاع کل درختان بنه 90/2 متر است که به دلیل قطع و بهره برداری بی رویه درگذشته، فاقد تنه واحدی می باشند.