تحلیل شرایط بیماران در آستانه ی مرگ، مراقبت های پایان حیات و اطرافیان بیمار مشرف به موت و توجه به توصیه های موجود

در متون دینی و در همه ی فرهنگ ها، پایان زندگی با سختی های ناشناخته و اضطراب توصیف شده است. مرگ مرحله ی انتقالی تجربه نشده ای است که انسان پیوندهای خود را با جهان مأنوس خود می گسلد و در عالمی اسرارآمیز گام می گذارد که در فرهنگ اسلامی برای گذر از این مرحله توصیه هایی وجود دارد. در حوزه ی اخلاق پزشکی در مورد بیماران مشرف به موت و احساس درماندگی آنان مباحث عدیده ای وجود دارد و مراقبت های پایان حیات، تسکین درد، مدیریت محیط و لحظات احتضار بیمار، مرگ در آرامش، تسکین آلام اطرافیان بیمار مشرف به موت و... در عرصه ی اخلاق پزشکی نه تنها توصیه می گردد؛ بلکه حتی قسمتی از حقوق بیمار و وظایف کادر پزشکی است. مفهوم مراقبت های پایان حیات، افزایش کیفیت زندگی بیمار مشرف به موت است، ولی پروتکل های کنترل و تسکین درد، برنامه های بالینی و کیفیت مراقبت استاندارد در همه ی جوامع یکسان نیستند. اجرای این پروتکل ها مفهوم توجه به تمامیت جسمانی و هویتی بیمار و جایگزینی فرهنگ بیمار محوری به جای فرهنگ بیماری محوری مرسوم را در خود دارد. داغدیدگی اطرافیان بیمار پس از مرگ وی با سوگ و سوگواری در سه مرحله ی اجتناب، مواجهه و سازگاری ظاهر می شود. سوگواری نحوه ی ابراز افکار و احساسات داغدیدگان است و مدیریت عالمانه ی سوگ از بروز ناهنجاری ها و احیاناً آسیب های اجتماعی ناشی از فقدان بیمار فوت شده جلوگیری می نماید و هدف این نوشتار نیز بررسی بعضی از ابعاد این موضوع با رویکرد به اخلاق پزشکی است.