بررسی تطبیقی مناظره های شمشیر و قلم در ادبیات عربی و فارسی (با تکیه بر مناظرة شمشیر و قلم یعقوبی طوسی و ابن نباته مصری)

ژانر مناظره در ادب فارسی و عربی پیشینه ای طولانی دارد، به گونه ای که شاعران و نویسندگان فارسی زبان و عرب نمونه¬های موفقی در این گونۀ ادبی از خویشتن به یادگار گذاشته اند. در این مقاله پس از اشاره به سیر تحول مناظره در ادب فارسی و عربی، مناظره¬های منثور تخیّلی شمشیر و قلم، که هر کدام نماد گروهی از جامعة خود هستند، با تکیه بر مناظرة «شمشیر و قلم» از یعقوبی طوسی (مؤلّف به سال 769 هـ .) و «المفاخره بین السیف والقلم از ابن نباته مصری» ( قرن هشتم قمری ) مقایسه و تحلیل، و با استفاده از جدول¬های تطبیقی، تشابهات و تفاو ت های این دو مناظره نشان داده شد. نتیجۀ تحقیق نشان داد این نوع ادبی در زبان فارسی و عربی با تأثیرپذیری از عناصر فرهنگ اسلامی، نقش مهمی در فرهنگ و تمدن این دو ملت داشته، قالبی مهم برای بیان آرمان های دو ملت در طول تاریخ بوده است.