مروری بر سازوکارهای اثر پرتوهای یونیزان در ترکیب با افزودنی های شیمیایی و فوتوکاتالیست ها بر حذف آلاینده های آلی، معدنی و میکروبی از پساب فاضلاب

تمرکز جمعیت و صنعت در نقاط مختلف باعث تولید حجم زیادی از فاضلاب و پساب شده است؛ به طوری که، نبود تصفیه خانه های کافی و عدم توجه به روش های تصفیه مناسب و حذف آلاینده ها، دشواری های زیست محیطی فراوانی را ایجاد کرده است. کاربرد پرتوهای یونیزان برای حذف آلاینده های پساب به تنهایی به دزهای جذبی بیش تری نیاز داشته و ممکن است در مقیاس صنعتی از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نباشد. برای کاهش دز لازم حذف آلاینده های آلی، معدنی و میکروبی با پرتوهای یونیزان، استفاده از مواد شیمیایی افزاینده یا جارو کننده گونه های اکسنده و کاهنده بسته به نوع آلاینده و فوتوکاتالیست ها پیشنهاد شده است. نبود مطالعه در مورد افزودنی های شیمیایی و فوتوکاتالیست های قابل تلفیق با پرتوهای یونیزان در ایران، لزوم معرفی این فن آوری ها و سازوکار تأثیر آن ها را آشکار می سازد. با توجه به کاربرد پساب در ایران عمدتاً در کشت محصولات کشاورزی و ورود آلاینده های آلی و معدنی به زنجیره غذایی با مصرف این گیاهان، کاربرد روش های نوین حذف آلاینده های مختلف از پساب از جمله تکنیک تلفیق پرتوتابی یونیزان و مطابقت پساب مصرفی با استانداردهای مربوطه ضروری است. لذا، مقاله حاضر به بررسی سازوکار های تلفیق پرتوهای یونیزان مانند گاما و بیم الکترون با مواد شیمیایی و فوتوکاتالیست ها مانند متانول، ترت بوتانول، تیواوره، پراکسید هیدروژن، ازون، ph، گازهای مختلف، دی اکسید تیتانیم و غیره در حذف آلاینده های آلی، معدنی و میکروبی و عوامل تغییر دهنده این سازوکار ها می پردازد. به طور کلی، انتخاب نوع مواد افزودنی برای حذف آلاینده ویژه بر اساس ثابت واکنش آنها با آلاینده و مقایسه افزودنی های مختلف نیز با محاسبه g-value، ثابت دز و بازده حذف آلاینده انجام می شود.