بررسی نقش شورابه های حوضه ای و تبادلات سیال-سنگ در رخداد کانسار مرتبط با ناپیوستگی فلوئوریت-باریت±سولفید آتش کوه، جنوب دلیجان

شورابه های حوضه ای غنی از فلز به عنوان عامل کلیدی در شکل گیری ذخایر فلوئوریت-باریت (سرب و روی) مرتبط با ساختار هستند که در اغلب موارد منشأ فلز و مواد معدنی از سنگ بستر زیرین تأمین می شود. کانسار رگه ای فلوئوریت-باریت±سولفید آتش کوه در جنوب شرق استان مرکزی، نمونه ای از این ذخایر است که کانی سازی در آن با ماهیت اپی ژنتیک و ساخت و بافت های پرکننده فضای خالی، برشی و حفره ای در سنگ میزبان کربناته-شیلی با گسترۀ زمانی ژوراسیک پیشین تا میانی شکل گرفته است. کانی سازی رگه ای در ارتباط با شکستگی های محلی با راستای ese-wnw و nne-ssw تشکیل شده، که همراه آن دگرسانی های دولومیتی، سیلیسی و آرژیلیک قابل مشاهده است. علاوه بر این، مقادیر ناچیزی از کانی های سولفیدی گالن، پیریت و کالکوپیریت نیز به صورت پراکنده در رگه ها مشاهده شد. طبق شواهد، کانی سازی فلوئوریت و کانی های همراه، طی سه مرحله در منطقه شکل گرفته است که در آن سه تیپ میانبار به ترتیب فراوانی شامل: 1) میانبارهای آبگین غنی از مایع (l+v)، 2) حاوی فاز جامد (l+v+s)، 3) دارای فاز co2 (l1+l2+v)، در کانی های فلوئوریت، باریت و کوارتز تشخیص داده شد. بر مبنای قطع ایزوکورهای میانبارهای آبگین و دارای فاز co2، کانی سازی مرحله نخست در فشار mpa 150 و دمای c°250 و کانی سازی مرحلۀ پایانی در فشار کم تر از mpa 100 و دمای c°200 رخداده است. طبق شواهد ریزدماسنجی میانبارهای سیال، بنظر می رسد در منطقه آتش کوه شورابه های حوضه ای غنی از نمک، ضمن انجام تبادلات وسیع سیال-سنگ، دچار تحولات شیمی سیال از طیفی غنی از na به طیف شورابه های غنی از ca-k–mg±na شده است. طی این فرآیند رخداد متاسوماتیزم-mg و دگرسانی دولومیتی ، موجب افزایش نسبت ca/na سیال و تشکیل کانی سازی فلوئوریت شده است. طبق این شواهد، می توان گفت رگه های فلوئوریت-باریت±سولفید کانسار آتش کوه احتمالاً در نتیجه اختلاط غیر هم دمای اعضای انتهایی یک شورابه na–k±ca–mg اولیه (با منشأ واحدهای تبخیری تریاس-ژوراسیک) و شورابه های غنی از کلسیم (ناشی از تبادلات سیال-سنگ)، شکل گرفته اند. پس از آن، تزریق آب های جوی رقیق شده در نتیجه فشارزدایی و جابه جایی وسیع آن ها در افق های زیرین، طی مراحل پایانی کانه زایی رخ داده است.