تخمین نرخ بروز استاندارد شده سنی سرطان ریه در ایران برای سال های ۲۰۱۴ و ۲۰۳۰

مقدمه و هدف: سرطان ریه کشنده ترین و پرهزینه ترین سرطان در سطح دنیا می باشد. مطالعات محدودی در ایران در زمینه بررسی نرخ شیوع سرطان ریه انجام شده است. از گسترده ترین مطالعات انجام شده در زمینه ثبت تعداد سرطان های ریه در کشور، گزارش کشوری ثبت موارد سرطانی سال 1388 می باشد. طبق این مطالعه مبتنی بر پاتولوژی، نرخ بروز استاندارد شده سنی، asr سرطان ریه در مردان 09/7 و در زنان 38/3 به دست آمده است. این موضوع در حالی است که نرخ asr سرطان ریه طبق آمار globocan 2008 در دنیا برای مردان 8/33 و در رتبه اول سرطان ها و در زنان 5/13 و در رتبه چهارم قرار دارد. نویسندگان این گزارش خودشان اظهار کرده اند که asr سرطان ریه ثبت شده در ایران کمتر از انتظار بوده و غیر نرمال می باشد. مطالعه دیگری در سال 1388 در استان گلستان انجام شده که نتایج آن در iarc منتشر شده است. بر طبق این مطالعه مقدار asr برای مردان و زنان بطور متوسط برابر 55/11 (5/17 برای مردان و 6/5 برای زنان)گزارش شده است. نرخ واقعی asr سرطان ریه در ایران بسیار چالش برانگیز بوده و در این مطالعه تلاش شده تا با در نظر گرفتن عوامل خطر اصلی و استفاده از مدل ریاضی خطی مقدار این متغیر مهم تخمین زده شود. مواد و روش­ها: مطالعه جامعی بر آمارهای مربوط به سرطان ریه در سه کشور آمریکا، انگلیس و ترکیه در 15 سال گذشته انجام شد. آمار مربوط به تعداد افراد سیگاری و درصد افراد کهنسال (مهم ترین ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان ریه) و asr سرطان ریه این کشورها استخراج شد. سپس با درون یابی داده های مربوط به سه کشور، مدلی برای تخمین سرطان ریه کشور استخراج شد. یافته ها: خروجی این مدل (تحلیل حالت 1) نرخ بروز سرطان ریه کشور در سال 2014 و 2030 را به ترتیب 7/9 و 27 نشان می دهد. در یک برآورد دیگر (تحلیل حالت 2) با توجه به اینکه ترکیه کشور همسایه ایران است، دو کشور آمریکا و انگلیس از محاسبات حذف شده و فقط آمارهای ترکیه در 15 سال گذشته برای درون یابی و تخمین سرطان ریه کشور مورد استفاده قرار گرفت. در این حالت، asr کشور در سال 2014 و 2030 به ترتیب 12 و 9/33 برآورد شد. طبق تحلیل حالت1، تعداد بروز جدید سرطان ریه در سال 2014 و 2030 به ترتیب 8000 و 28890 نفر تخمین زده می شود. طبق تحلیل حالت2، تعداد بروز جدید سرطان ریه در سال 2014 و 2030 به ترتیب 9600 و 36380 نفر تخمین زده می شود. بحث و نتیجه گیری: تخمین های فوق نشان می دهد که سرطان ریه در آینده ای نزدیک کشنده ترین و شایع ترین سرطان کشور خواهد بود. این در حالی است که مصرف سیگار در سال های آینده افزایش پیدا نکند، در صورت افزایش مصرف سیگار شرایط بحرانی تر و پیچیده تر خواهد شد. این آمارهای تکان دهنده یک هشدار بسیار جدی در مورد سونامی سرطان ریه در آینده نزدیک کشور است که در صورت عدم برنامه ریزی و پیشگیری آسیب های اقتصادی و اجتماعی غیرقابل جبران بر بهداشت و درمان کشور و سلامت و امنیت جامعه تحمیل خواهد کرد.  غربالگری سرطان ریه در افراد پر خطر جامعه با استفاده از تصویر برداری سی تی اسکن با دوز پایین یک راهکار حیاتی و ضروری است که برای کنترل و مدیریت این بحران در کشور بایستی برنامه ریزی و اجرا شود.