تأثیــر اقلیــم بر شکـل تـزیینــات معمـــاری با تکیه بر تحلیل میزان سایه اندازی خوون چینی های آجری بافت تاریخی دزفول

با افزایش توجه جهانی به کاهش فشار مداخلات انسانی بر محیط زیست، مطالعه نحوه تعامل ساختمان­های سنتی و اجزای آن ها با محیط جهت شناخت روش­ های طراحی طبیعی رشد چشم­گیری داشته است. در مناطق گرمسیری به ویژه مناطق مرطوب گرم، نیاز به سایه و کوران هوا مهم­ترین عواملی هستند که سبب خلق راهکارهای معماری برای تامین شرایط آسایش حرارتی شده­اند. برای مثال در مطالعه ریخت شناسانه و اقلیمی شهر دزفول تمهیدات حیرت انگیزی جهت ایجاد سایه و کوران هوا در شهرسازی و معماری آن صورت گرفته است. از میان صدها راه کار، یکی از آنها استفاده از خوون­چینی­های آجری است که علاوه بر عملکرد بصری، به نظر می­رسد کارکردی اقلیمی نیز دارد. در مقاله حاضر کوشش شده تا با شناخت نحوه شکل­ گیری الگو های خوون­ های آجری، نقش این الگوها در تعدیل شرایط اقلیمی از طریق بررسی میزان سایه­ اندازی آن‎ها بر روی بدنه­ ها مورد ارزیابی قرار گیرد. برای انجام این تحقیق نمونه­های متداول خوون­ چینی­ های آجری انتخاب شده و میزان سایه ایجاد شده بر هریک از آن‎ها در ساعات مختلف روز و در جهت­گیری­های مشخص شبیه­ سازی شده اند. مقدار سایه ایجاد شده با استفاده از پردازش تصویری محاسبه و مورد تحلیل قرار گرفته است. با توجه به اندازه­ گیری ساعات تابش خورشید بر بدنه­ ها چنین الگوهایی، در زاویه­های مختلف، مقدار سایه ایجاد شده بر روی سطوح را حدود 5/2 تا 5/4 برابر افزایش می­دهند. بررسی­ های انجام شده نشان می­دهد که در شکل­گیری چنین الگوهایی علاوه بر توجه به جنبه­های زیباشناختی، به نقش اقلیمی این الگوها بر افزایش میزان سایه ایجاد شده بر سطوح نیز توجه شده است.