بررسی شیوع رفتارهای محافظت کننده در برابر نور خورشید در بانوان و عوامل مرتبط با آن

مقدمه: سرطان های پوست در زمره شایع ترین بدخیمی ها در ایران به شمار می روند و رفتارهای محافظت کننده در برابر نور خورشید اساسی ترین اقدام در پیشگیری از آن ها هستند. مطالعه حاضر به منظور تعیین شیوع رفتارهای محافظت کننده در برابر نور خورشید در بانوان ساکن شهر یزد و عوامل مرتبط با آن ها انجام گرفت.   مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، به منظور تجزیه و تحلیل عوامل مرتبط با رفتارهای محافظت کننده از مدل اعتقاد بهداشتی ( health belief model ) استفاده شد. نمونه گیری از بانوان ساکن یزد به روش خوشه ای انجام گردید. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه تهیه شده توسط مجریان طرح بود. رفتارهای مورد بررسی در این طرح عبارت بودند از: استفاده از فرآورده های ضدآفتاب، استفاده از محافظ فیزیکی، استفاده از عینک ضدپرتو فرابنفش، محدودیت زمانی در خروج از منزل و تردد در سایه در ساعات حداکثر تابش آفتاب.     وصول: 15/7/85   ارسال اصلاحات: 25/9/85   دریافت اصلاحات: 29/9/85   پذیرش: 2/10/85   یافته ها: میانگین سنی خانم های مورد بررسی در این مطالعه (4/1 ± ) 2/38 سال بود. تردد در سایه با 94 درصد موارد شایع ترین رفتارمحافظت کننده در برابر نور خورشید را تشکیل می داد، در پردازش چند متغیره رفتار استفاده از فراورده های ضدآفتاب با منفعت درک شده (0/17-6/3 ci 95%، 8/7 or= ) و توصیه مستقیم پزشک (6/2-2/1: ci 95%، 8/1 or= ) در ارتباط بود. رفتار محدودیت زمانی در خروج از منزل با منفعت درک شده از سوی پاسخ دهندگان (0/2-17/1: ci 95%، 53/1 or= ) رابطه داشت. داشتن شغل درآمدزا (9/35-3/1: ci 95%، 5/2 or= )، حساسیت درک شده (4/5-1/1: ci 95%، 3/2 or= )، و موانع فرهنگی (44/0-2/0: ci 95%، 3/0 or= ) با استفاده از محافظ های فیزیکی در برابر نور خورشید در رابطه بود. همچنین رفتار استفاده از عینک ضدپرتو فرابنفش با منفعت درک شده (8/2-24/1: ci 95%، 87/1 or= ) ارتباط معناداری داشت. رفتار تردد در سایه با هیچ یک از فاکتورهای حساسیت، شدت و منفعت درک شده رابطه معناداری نداشت. نتیجه گیری: رفتارهای محافظت کننده در برابر نور خورشید بیش از همه با درک افراد از منفعت آنان در ارتباط است و به نظر می رسد ترویج این رفتارها وقتی با بیش ترین بازده همراه است که علاوه بر آموزش با ایجاد محیط پشتیبان و سیاستگذاری سلامتی در این زمینه همراه باشد.