اتصّاف ماهیّت به وجود در پرتو قاعدة فرعیّت در اندیشة صدرالمتألهین

مطابق قاعدة فرعیّت، ثبوت چیزی برای چیز دیگر فرع بر ثبوت مثبت له است (جنبة اثباتی) و فرع بر ثبوت ثابت نیست (جنبة سلبی). مسئلة اتّصاف ماهیت به وجود از مهم ترین کاربردهای جنبة ایجابی قاعدة فرعیّت است. این مسئلة از گذشته دور در بین فلاسفه مطرح بوده و پاسخ های متعددّی از سوی فلاسفه در حل آن ارائه شده است. صدرالمتألهین، پس از نقد و بررسی پاسخ های ارائه شده، چهار پاسخ به مسئلة فوق ارائه می نماید: 1. ثبوت وجود برای ماهیت از قبیل ثبوت شیء لشیء نیست بلکه از قبیل ثبوت الشیء است. 2. قاعدة فرعیّت مختص به عوارض وجود است و شامل عوارض ماهیّت نمی گردد. 3. مطابق اصالت وجود، ماهیّت ثبوت حقیقی ندارد تا عروض وجود بر آن مصداق قاعدة فرعیّت (ثبوت شیء لشیء) گردد. 4. عقل ماهیّت را بما هی هی (لابشرط) اعتبار می نماید و حتی از اینکه ماهیّت بما هی هی نیز دارای وجود ذهنی است صرف نظر می نماید. بنابراین، ماهیّت مفروض هیچ گونه ثبوتی ندارد تا مشمول قاعدة فرعیّت گردد.