نگرشی تازه بر مأخذشناسی قصّهء شاه و کنیزک

نویسندگان

محمد پارسانسب

چکیده

چکیده مأخذیابی و ریشه­شناسی حکایات مثنوی، به طور رسمی، سابقه­ای به قدمت تألیف کتاب مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی دارد و بدون شک، این پژوهش کم­نظیر، بسیاری از ابهامات موجود در این زمینه را مرتفع کرده­است. با این همه، مطالعات انجام­یافته در این باره، حکایت از آن دارد که در ریشه­یابیِ قصّه­های مثنوی، نمی­توان به مأخذی واحد ارجاع داد. مثنوی مولوی، حاصل ارتباط و تعاملِ فکری مولانا با خیل کثیری از منابع و متون دینی، تفسیری، صوفیانه، تاریخی، و بویژه فرهنگ عامّه است. ردیابیِ این سرچشمه­های غنی­، هرگز از مطالعات تک­بعدی و یکسونگرانه ساخته نیست. از اینرو، در این نوشتار برآنیم تا به مدد مطالعات ساختاری، روایت­شناختی، گفتمان­شناختی و برخی تحلیل­های معنایی، ردّپای دقیق­تری از سرچشمۀ این حکایت به دست دهیم. برای این منظور، نخستین و بنیادی­ترین قصّۀ مثنوی، یعنی قصّۀ شاه و کنیزک را واکاوی و تحلیل کرده­ایم. مطالعات ما نشان می­دهد که این قصّه، مستقیم یا غیرمستقیم، با خیل کثیری از قصّه­ها و بن­مایه­های عاشقانه، عارفانه و تعلیمی فارسی نسبت دارد و در این میان، شباهت آن با روایتی در کتاب آداب­الحرب و الشّجاعه، آشکارتر می­نماید.­

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل داستان شاه و کنیزک در مثنوی مولوی

  داستان شاه و کنیزک نخستین داستان مثنوی و نخستین سخن مولوی پس از ذکر ماجرای نمادین و تمثیلی نامه نی است. به احتمال قوی به سبب قرابت زمانی و مکانی نی‌نامه با این داستان، یکی از جدی‌ترین داستانهای مثنوی است و همان گونه که مولوی تمام آن را که در مثنوی بیان آن را در نظر داشته، در نی نامه بیان کرده است1، در این داستان نیز غالب اصول و عقاید مربوط به جهان بینی، تجارب روحانی و حیاتی و ماجرای روح آدمی ...

متن کامل

تحلیل داستان شاه و کنیزک در مثنوی مولوی

داستان شاه و کنیزک نخستین داستان مثنوی و نخستین سخن مولوی پس از ذکر ماجرای نمادین و تمثیلی نامه نی است. به احتمال قوی به سبب قرابت زمانی و مکانی نی نامه با این داستان، یکی از جدی ترین داستانهای مثنوی است و همان گونه که مولوی تمام آن را که در مثنوی بیان آن را در نظر داشته، در نی نامه بیان کرده است1، در این داستان نیز غالب اصول و عقاید مربوط به جهان بینی، تجارب روحانی و حیاتی و ماجرای روح آدمی در...

متن کامل

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

متن کامل

نگرشی بر شورش شاه قلندر در عصر صفویه

محور بنیادین این پژوهش بر یافته هایی استوار است که از پاسخ به پرسشهای زیر به دست آمده اند:1- شورش قلندر در اثر چه زمینه‌ها و عواملی پدید آمد و در پی چه اهدافی بود؟2- ماهیت فکری و اجتماعی این شورش و فرآیند تحولات آن چگونه بوده است؟3- سرنوشت این شورش چگونه رقم خورد و چرا؟ و 4- چه پیامد هایی را در پی داشت؟ این شورش که در دوره زمامداری شاه محمد خدا بنده صفوی(995-985 ﻫ.. ق) در ولایت کوه گیلویه رخ دا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی

ناشر: دانشگاه یزد

ISSN 1735-9589

دوره 15

شماره 28 2014

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023