بررسی اجتماعی حضور زنان در قلمدان های قاجاری در مجموعۀ ناصر خلیلی

در دور? قاجاری، مصوران و چهره پردازانی پا به عرصه هنر ایران نهادند و شیو? خاصی را در خلق آثار هنری رقم زدند. در این دوره بنا به علاقه و پشتیبانی بعضی از سلاطین، تابلوهای نقاشی، کتاب های نفیس و قلمدان های ارزشمندی خلق شد که همه در نوع خود بی نظیر و ممتاز بودند. آثار هنری و تاریخی مربوط به این دوره را می توان از غنی ترین گنجینه ها، خصوصاً در زمینه تصویرگری و نقاشی دانست؛ زیرا با دقت و تأمل در آن ها می توان به ویژگی ها و جزییات جالب توجهی در خصوص اوضاع اجتماعی حاکم بر آن دوره پی برد. یکی از گویاترین آثار این دوره، قلمدان نگاری های استادانه ای است، که اکثر آن ها در شهرهای تهران، اصفهان و شیراز به دست استادان قلمدان نگار تهیه شده اند. بیشترین بخش تصویرپردازی این قلمدان ها، پیکره نگاری های زنان و در بخشی، متأثر از پیکره های اروپایی هم دوره قاجار بوده که بخش اعظمی از آن ها اینک در مجموعه ناصر خلیلی در لندن جمع آوری و نگه داری می شوند. با بررسی نگاره های این مجموعه، می توان چنین نتیجه گرفت که، باورها و اعتقادات اجتماعی، نوع و نگرش زندگی مردم به ویژه زنان، به عنوان بخشی مهم از جامعه روزگار قاجار و تأثیرات فرهنگ غرب که بازتاب سفرها و بازدیدهای متعدد درباریان، نقاش ها و متمولان قاجاری؛ به خوبی در شیوه و سبک نگارگری و قلمدان نگاری های این دوره انعکاس یافته است.