پدیدة دیاپیریسم و تأثیر آن بر آلودگی رودخانه شور دهرَم

یکی از مهم ترین محدودیت های منابع آب های سطحی در ایران مشکل شور شدن بر اثر عوامل مختلف طبیعی است. از جمله عوامل طبیعی که باعث پایین آمدن کیفیّت آب های سطحی می شود، سازند های زمین شناسی شور و به ویژه گنبدهای نمکی است. رودخانه شور دهرم از جمله مهم ترین منابع آب های سطحی در استان فارس می باشد که خود از زیرحوضه های رودخانه مُند محسوب می شود. شعبه اصلی رودخانه با رتبه 6 از میان گنبدهای نمکی دهرود عبور می نماید و پس از آن رودخانه فصلی کُنار سیاه با عبور از گنبد نمکی کُنار سیاه به آن می پیوندد و در نهایت شاخه خوراب که گنبد نمکی خوراب در انتهای آن واقع شده، با عبور از این گنبد نمکی به شعبه اصلی رودخانه می پیوندد. در مجموع حدود 95 درصد ازشوری رودخانه از گنبدهای سه گانه ذکر شده تأمین می شود. به همراه سازندهای تبخیری شور وچشمه های شوری که خود از گنبدهای نمکی سرچشمه می گیرند به طور متوسط سالانه حدود 000,170 تن املاح که بیش از 70 درصد آن را نمک تشکیل می دهد، وارد رودخانه می نماید و باعث غیرقابل مصرف شدن آب چه از جهت شرب و چه از جهت کشاورزی می شود. در صورت تغییر مسیر بخشی از رودخانه که از گنبد نمکی دهرود عبور می نماید و جلوگیری از ورود چشمه های شور تا حدود زیادی می توان ازشدت شوری رودخانه جلوگیری کرد. در این صورت می توان در فصل زمستان از آب آن جهت مصرف کشاورزی به طور محدود استفاده نمود. واژگان کلیدی : دیاپیریسم ، گنبد نمکی ، تکتونیک صفحه ای ، تریلوبیت ، پینگو