خیال خدایی و بادافره‏ آن در نقدی اسطوره‏ای بر روایت‏های کاووس و ایکاروس

پرواز، اوج­گرفتن و رسیدن به بلندی آسمان، از دیرباز یکی از آرزوهای بشر بوده است که جلوة آن را در اسطوره ها می­بینیم. از طرفی، ادبیات جایگاه همیشگی اسطوره ها بوده است. اسطوره ها از لابه­لای فرهنگ های کهن ملل به متون رسوخ کرده­اند و به شکل های گوناگون، به زندگی خود ادامه داده اند، اما آنچه همواره موجب غنای ادبیات می شود و آن را از ایستایی به پویایی می رساند، داشتن نگاهی درزمانی به آثار ادبی در طیف گستردة آن است. اسطوره ها نیز که خود با تحول زمانی پیش می روند و در گاه­شمار تاریخ، همواره حضور دارند، از این امر مستثنا نیستند. امروزه در ادبیات جهان، اسطوره ها و بازگشت آن ها، یکی از مباحث شایان تأمل ادبیات تطبیقی محسوب می شود که گونه ای رویکرد به جهان هستی، در قالب تمثیل و حکایت و روایت است. از همین­روست که اسطوره ها را نباید حکایت­هایی نادرست و باستانی به­شمار آورد؛ بلکه باید معنای آن را در مسائل وجودی و زیستی انسان در طول تاریخ مشاهده کرد. هدف این مقاله، خوانشی نو از دو روایت اسطوره ای ایران و یونان باستان است: داستان کاووس در شاهنامة فردوسی و خیال خدایی­اش در کنار اسطورة یونانی ایکاروس و آرزوی رسیدن او به آسمان ها که در قالبی نو و براساس دیدگاه­های نظریه­پردازان معاصر نقد اسطوره ای، مطالعه و واکاوی می­شود.