کاربرد نظریۀ انگیزش حمایتی جاذبۀ ترس برای ارتقای فرهنگ ایمنی در برابر زلزله (مطالعۀ موردی تأثیر زلزلۀ اهر- ورزقان در اصلاح نگرش و رفتار مردم در برابر زلزله)

عدم آگاهی لازم در مورد زلزله، شیوه های صحیح پناهگیری، شیوه های صحیح ساخت و ساز و مقاومت ساختمان ها، مقاوم سازی سازه ای و غیرسازه ای، اطلاعات ناکافی در مورد گسل های فعال و دانش زمین لرزه و نیز عدم باور عمومی به اینکه می توان با آگاهی و به کار بستن اصول ایمنی، خسارات و آثار سوء زلزله را به حداقل رساند، در پی وقوع هر زلزله، همواره هزینه های مادی و معنوی بیشماری را بر کشور تحمیل می کند. اصلاح این نگرش و ایجاد باورها و رفتارهای جدید در اذهان عمومی، می تواند تا حد زیادی این خسارات را کاهش دهد و سبب افزایش ایمنی کشور در برابر زلزله شود. استفاده از روش ها و پیام های ارتباطی با اتکا به شیوه های اقناعی، می تواند باورهای جدیدی در افراد ایجاد کند و رفتار آنها را مطابق باورهای جدید تغییر دهد [1]. یکی از روش های معمول برای اقناع و تغییر نگرش در افراد، ایجاد ترس در آنهاست؛ به گونه ای که ترس ایجادشده، افراد را از موضعی انفعالی به سمت اقدام و بروز رفتارهای جدید سوق می دهد. در این مقاله وقوع زلزلۀ اهر- ورزقان به عنوان پیام ترس آور برای مردم شهر تبریز، که در مجاورت کانون زلزله قرار داشتند، در نظر گرفته شده و حد تغییر رفتار و نگرش آنها پس از دریافت این پیام هشداردهنده سنجیده شده است. همچنین در این مقاله نتایج این پژوهش که به صورت میدانی (survey) و با استفاده از ابزار پرسشنامه بین 385 نفر از شهروندان تبریز به شیوه ای تصادفی توزیع شد بررسی می شود.