مشکلات تجربه شده مادران طی سال اول بعد از زایمان و ارتباط آن با نوع زایمان در شهرستان مهاباد سال ۱۳۸۹

مقدمه: تولد نوزاد در بسیاری از زنان، باعث شروع تغییرات طولانی مدت در زندگی، روابط، کار، فعالیت­های اجتماعی و مسئولیت­های خانگی آنان می­شود. این تغییرات نه تنها عملکرد جسمی و روانی، حتی ممکن است عملکرد بیولوژیک زنان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. با توجه به وجود مطالعات محدود در زمینه مشکلات سلامتی مادری بعد از زایمان در ایران و حتی در کل دنیا، مطالعه حاضر با هدف تعیین مشکلات تجربه شده توسط زنان طی سال اول بعد از زایمان و ارتباط آن با نوع زایمان انجام شد. روش کار: این مطالعه توصیفی در سال 1389 بر روی 311 زنی که جهت دریافت مراقبت­های معمول هفته 36 تا 38 بارداری خود به 6 مرکز (کلیه مراکز) بهداشتی درمانی شهر مهاباد مراجعه کرده و تمایل به شرکت در مطالعه را داشتند، انجام شد. 3 نفر از افراد از مطالعه خارج شدند و پرسشنامه اولیه برای 308 زن باردار تکمیل شد. سپس با زنان در روز هفتم، هفته هشتم و ماه دوازدهم بعد از زایمان در زمینه مشکلاتی که در طی هفته اخیر تجربه کرده بودند، مصاحبه انجام شد. داده­ها پس از گردآوری با استفاده از نرم افزار آماری spss (نسخه 18) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جهت تعیین تفاوت فراوانی مشکلات در هفته اول، هفته هشتم و ماه دوازدهم از آزمون مک نمار و بین زنان با زایمان واژینال و سزارین از آزمون مجذور کای استفاده شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: بر اساس گزارش خود زنان، در هفته اول بعد از زایمان، 289 نفر (6/91%)، هفته هشتم 277 نفر (3/90%) و در ماه دوازدهم 254 نفر (5/82%) از زنان حداقل یک مشکل را در طی 7 روز گذشته تجربه کرده بودند. مشکلات ذکر شده توسط بیش از یک سوم زنان در هفته اول و هشتم بعد از زایمان، کمردرد (به ترتیب 64% و 60%)، خستگی (به ترتیب 63% و 60%)، سردرد (به ترتیب 47% و 34%) و مشکلات خواب (به ترتیب 32% و 46%) و در ماه دوازدهم خستگی (43%)، مشکلات خواب (36%) و کمردرد (35%) بود. فراوانی مشکلات کمردرد، بی اختیاری ادراری، عفونت دستگاه ادراری و غم و اندوه طی هفته اول بعد از زایمان در افراد با زایمان واژینال نسبت به زنان با زایمان سزارین به طور معنی­داری بیشتر گزارش شد. در حالی که مشکلات خواب در هر سه مقطع زمانی، یبوست، خستگی، عوارض ناشی از بی­حسی یا بیهوشی هم در هفته هشتم و هم در ماه دوازدهم و مشکلات شیردهی در ماه دوازدهم در افراد با زایمان سزارین به طور معنی داری بیشتر گزارش شد (05/0>p). نتیجه گیری: فراوانی مشکلات سلامتی در دوره بعد از زایمان بالا می­باشد. بنابراین توجه بیشتر به مشکلات مادران در طی دوران بعد از زایمان ضروری می­باشد. همچنین نتایج این مطالعه می­تواند دلیل دیگری بر فواید مادری زایمان واژینال باشد.