بررسی ویژگیهای جمعیتی- اجتماعی افراد غیرسیگاری در معرض دود سیگار محیط و تاثیر مداخلات مبتنی بر جامعه در کاهش آن در شهرهای اصفهان، نجف آباد و اراک

مقدمه: استنشاق دود دخانیات محیط توسط افراد غیرسیگاری موجب بروز عوارضی چون سرطان ریه، بیماری ایسکمی قلبی و آسم در بزرگسالان و سندرم مرگ ناگهانی شیرخواران، آسم، کاهش رشد جنینی و مشکلات تکامل عصبی در کودکان خواهد شد. این مطالعه با هدف تعیین خصوصیات دموگرافیک و اجتماعی افراد در معرض دود سیگار و نیز بررسی تاثیر مداخلات جامعه نگر جهت کاهش تماس با دود دخانیات در شهرهای اصفهان، نجف آباد و اراک انجام شد. روش کار: این مطالعه جزیی از برنامه قلب سالم اصفهان است که در آن 12600 نفر از ساکنان بزرگسال و 4000 نفر از کودکان و نوجوانان شهرهای اصفهان، نجف آباد و اراک. به روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. اطلاعات دموگرافیک، مدت زمان تماس با دود سیگار و مکان تماس با آن به کمک پرسشنامه های استانداردسازی شده جمع آوری گردید. مداخلات مبتنی بر جامعه جهت کاهش تماس با دود سیگار محیط در افراد غیرسیگاری در شهرهای اصفهان و نجف آباد (مورد) در مقایسه با شهر اراک بعنوان مرجع (شاهد) انجام شد داده ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمونهای t کای اسکویر و آنالیز واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: فراوانی استنشاق دود سیگار در شهرهای مورد مداخله و شاهد طی سه سال ارزیابی متوالی کاهش قابل ملاحظه ای را نشان می دهد (p<0.0001). میانگین مدت زمان تماش با استنشاق دود سیگار بر حسب دقیقه در هفته در سالهای قبل و بعد از مداخله در شهرهای مورد و شاهد کاهش معنی داری داشت (p<0.0001). در شهرهای مورد بررسی، فراوانی تماس با استنشاق دود سیگار در افراد مجرد، مطلقه و دانشجو بطور قابل ملاحظه ای از سایرین بالاتر بود (p<0.0001). نتیجه گیری: فراوانی قابل توجه با استنشاق دود سیگار در گروه سنی جوانان و نیز در دانشجویان و افراد مجرد حاکی از شرایط آلودگی محیط خانوادگی، تحصیلی و کاری این افراد می باشد که آنها را در معرض خطر بیماریها و احتمال تبدیل شدن به یک سیگاری فعال قرار می دهد. مداخلات گسترده جهت کاهش این روند باید در اولویت برنامه های سلامت جامعه قرار گیرد.