مقایسه میزان آلودگی باکتریولوژیکی شیرخام و پاستوریزه در شهرکرد در سال ۱۳۸۵

چکیده: زمینه و هدف: شیر نقش عمده ای در تغذیه انسان دارد. لذا کنترل و نظارت بر موازین بهداشتی آن در طول تهیه، حمل و نقل، نگهداری و عرضه بسیار حیاتی است. با توجه به اینکه مصرف شیرخام (غیر پاستوریزه) در استان چهارمحال و بختیاری بالا است این پژوهش با هدف تعیین میزان آلودگی باکتریولوژیکی در شیر خام و پاستوریزه در شهرکرد انجام شد. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی است که در سال 1385 در مراکز جمع آوری و کارخانجات تولید شیر شهرستان شهرکرد انجام شد. تعداد 300 نمونه شیر خام از پنج مرکز جمع آوری شهرکرد در ظروف استریل 200 میلی لیتری و تعداد 120 نمونه شیر پاستوریزه از کارخانجات تولید شیر و مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی به روش سهمیه ای در دو فصل تابستان و زمستان جمع آوری گردید. کلیفرم ها به روش محتمل ترین تعداد (mpn) بر روی محیط کشت لاکتوز برات، جهت شمارش کلی باکتری ها (tc) از محیط کشت ویولت رد بایل آگار و جهت جدا سازی اشرشیا کلی از محیط کشت ائوزین متیلن بلو (emb) و جهت تشخیص افتراقی ازآزمایش ایم ویک (imvic) استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون های مجذور کای، من ویتنی و کروسکال والیس تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که 70% (208 مورد) نمونه های شیر خام به اشرشیا کلی آلوده بودند و 5/80% (242 مورد) نمونه ها آلودگی کلیفرمی داشتند. بیشترین میزان آلودگی در منطقه جنوب غربی با 88% و کمترین میزان در منطقه شمال شرقی 3/58% بود (05/0p<). میزان کلیفرم و اشرشیا کلی در شیر خام در تابستان زیادتر از زمستان بود (05/0p<). همچنین میزان کلیفرم ها در شیر پاستوریزه گر چه در حد استاندارد (کمتر از 10 عدد در یک سی سی) بود، با این حال تعداد آنها در فصل تابستان بیشتر از زمستان بود. نتیجه گیری: با توجه به میزان آلودگی شیر خام به اشرشیا کلی و کلیفرم ها بخصوص در فصول گرم سال در منطقه جنوب غربی شهرکرد رعایت اصول و موازین بهداشتی همچنین نظارت در مرحله تهیه، حمل و نقل، نگهداری و عرضه بخصوص در ماه های گرم سال و منطقه جنوب غربی ضروری است.