«دیگری» در سینمای نئورئالیستی ایران (مورد مطالعه: تخته سیاه و باد ما را خواهد برد)

نویسندگان

جمال محمدی

عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه کردستان جهانگیر محمودی

دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی

چکیده

تصویر غالب از کُردها در سینمای دهه­های شصت و هفتاد ایران بر محور تقابلی دوتایی ساخت یافته است که یک سوی آن مردمی ساده­دل، سنتی، روستانشین و غریب­نواز و سوی دیگر آن افرادی خشونت­طلب، فریب­خورده و شرور است. این تصویر که بالاخص در سینمای دفاع مقدس و برخی سریال­ها و فیلم­های تلویزیونی ارایه می­شد خود حاصل تنش­ها و تقابل­هایی بود که اوایل انقلاب و نیز همزمان با جنگ هشت سالۀ ایران و عراق به­طور عینی در مناطق مرزی وجود داشت. با پایان جنگ و شروع دوران سازندگی و گسترش ارتباطات در میان ایرانیان، این ایماژ از کُردها به­تدریج دگرگون شد و تصویر آن­ها در متون ادبی و هنری تقریباً شکل دیگری یافت. از این­جا بود که برخی نویسندگان و هنرمندان بر آن شدند تا تصویری واقع­گرایانه­تر از این «دیگری» ارایه دهند، یعنی به محل زندگی آن­ها بروند و دوربین به­دست بگیرند و از هر آن­چه واقعاً اتفاق می­افتد تصویر بردارند. دو فیلم تخته­سیاه (سمیرا مخملباف) و باد ما را خواهد برد (عباس کیارستمی) بر اساس همین منطق ساخته شدند (با این تفاوت که موضوع اثر دوم، دست­کم به­طور آشکار، به­هیچ­وجه کُردبودن و قومیت و دیگری نیست و فقط از طریق خوانشی سمپتوماتیک می­توان چنین چیزی را از لابه­لای تناقضات آن آشکار ساخت). این دو اثر که در پایان دهۀ هفتاد ساخته شده­اند ازجمله نخستین آثاری­اند که کوشیده­اند از آن تصویر غالب فاصله بگیرند. این جستار کوشیده است از طریق «خوانش سمپتوماتیک» این دو فیلم به این پرسش پاسخ دهد که آثار کُردها را چگونه بازنمایی می­کنند؟ از چه کلیشه­ها و ایماژهایی استفاده می­کنند؟ و آیا اساساً بازنمایی واقع­گرایانۀ «دیگری» ممکن است؟ تحلیل سمپتوماتیک نشان می­دهد که تصویر کُردها در این دو اثر محصول کاربست همان کلیشه­ها و ایماژهایی­ است که در عالَم واقع دربارۀ کُردها وجود دارد و مبنای تعامل فرهنگ مسلط با آن­ها و نیز مبنای بسیاری از سیاستگذاری­ها در ارتباط با آن­ها است. در این تصویر، کُردبودن واجد این­همانی تام با «طبیعت بکر»، «سنن قدیمی»، «سادگی» و «مقاومت در برابر تغییر» است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

«دیگری» در سینمای نئورئالیستی ایران (مورد مطالعه: تخته‌سیاه و باد ما را خواهد برد)

تصویر غالب از کُردها در سینمای دهه­های شصت و هفتاد ایران بر محور تقابلی دوتایی ساخت یافته است که یک سوی آن مردمی ساده­دل، سنتی، روستانشین و غریب­نواز و سوی دیگر آن افرادی خشونت­طلب، فریب­خورده و شرور است. این تصویر که بالاخص در سینمای دفاع مقدس و برخی سریال­ها و فیلم­های تلویزیونی ارایه می­شد خود حاصل تنش­ها و تقابل­هایی بود که اوایل انقلاب و نیز همزمان با جنگ هشت سالۀ ایران و عراق به­طور عینی د...

متن کامل

اعتیاد به شیشه، سیلی که ما را با خود برد!

شماره‌ی دهم فصلنامه‌ى اعتیاد در تابستان سال 1389 براى چاپ آماده بود. اما گفت وگوهاى پیرامون فصلنامه در مرکز ملى مطالعات اعتیاد، فضاى نگران کننده‌ای را براى اعضاى دفتر تحریریه‌ی مجله ایجاد کرده بود. گویى قرار نبود که دیگر فرصت ادامه‌ى حیات براى این فصلنامه‌ى سه‌ساله باقى بماند! اکنون سال 1392 پس از حدود سه سال تلاش با لطف خداوند متعال، ادامه مسیر فصلنامه‌ى اعتیاد در ذیل عنوان «فصلنامه‌ی طب اعتیا...

متن کامل

Robust Governor Design for Hydro Turbines Using a Multivariable-cascade Control Approach

حي ت يو جذومنلأا ىلع يطخلا ريغ أ ،ءاملا ةمدص رث جاوملأاو يلاقتنلاا ه ، ةفاضإ ىلإ ضيف ءا ملا . مب ا نمق ه تءافآو ما ظنلا ة ناتم ة ساردلو أ ة شقان تاز يمملاو تابارط ضلاا ر ث (Parameters) ملا ر يغت ة بُ لطتيو ، مُيم صت ةَ فرعم ما ظنلا اذ ه ي ف ر يغتلا ىد م هذ ه مي ق تازيمملا . ةُقيرط تمدخُتسا دقو H ∞ يف دودحلا ةد يدع ميمصتلا . تا نارتقلاا را بتخا م ت ا مآ لا ة يكيمانيدلا ة ننقملا مكحت لل ة بولطملا ...

متن کامل

فرافیلم و نسبت «خود» و «دیگری» در سینمای عبّاس کیارستمی

فرافیلم آن دسته از فیلم‌هایی است که موضوع آن ماهیت سینما و امر فیلم‌سازی است، فیلم‌سازان این آثار با نگاه انتقادی به شیوة تولید معنا، تخیلی یا تصنعی بودن فیلم را برجسته کرده و به رویارویی با توهم موجود در فیلم‌های متعارف و واقع‌گرا می‌پردازند. تقابل و کشمکش شخصیت‌ها در آثار سینمایی به‌عنوان یک اصل، اهمیت مطالعة نسبت «خود» و «دیگری» را در آن‌ها به‌خوبی نمایان می‌کند. نسبت خود و دیگری در بخش زیاد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مطالعات جامعه شناختی

جلد ۲۳، شماره ۲، صفحات ۳۵۱-۳۷۴

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023