بررسی فراوانی زادآوری جنسی گونه های جنگلی در ارتباط با برخی عوامل اکولوژیکی در جنگل های بلوط غرب استان ایلام

در این مقاله وضعیت زادآوری جنسی گونه های چوبی در ارتباط با عوامل مختلف اکولوژیکی در سطح چهار منطقه از جنگلهای حوزه رویشی زاگرس در استان ایلام بررسی شده است. مطالعات گذشته در این زمینه بسیار اندک است. در این تحقیق مشخصه های اکولوژیکی منطقه مطالعاتی در 110 قطعه نمونه دایره ای شکل 500 مترمربعی و 535 میکروپلات مربع شکل 25/2 مترمربعی (5/1×5/1 متری) مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه برداری در 4 منطقه مختلف با دامنه ارتفاعی 800 تا 2400 متر بالاتر از سطح دریا و در هر منطقه در سه خط نمونه برداری موازی و عمود بر جهت عمومی شیب انجام شد. فاصله عمودی قطعات نمونه در جهت شیب برابر 100 متر و فاصله مسیرهای نمونه برداری با توجه به شرایط محیطی از 500 تا 1000 متر متغیر بود. نقشه موقعیت استقرار قطعات نمونه با استفاده از gis تهیه و با استفاده از gps مکان یابی شد. داده های آماری با استفاده از نرم افزارهای excel و spss توصیف و تجزیه و تحلیل شدند. پروفیل کامل خاک در مرکز تمام ماکروپلات ها و پروفیل اُفق فعال خاک در تمام میکروپلات ها، نمونه برداری و تشریح شد. نتایج آزمون مقایسه های دوگانه در مورد میانگین زادآوری در طبقات مختلف عوامل مورد بررسی به روش تامهانس نشان داد که از نظر آماری میانگین زادآوری در طبقه ارتفاعی بالاتر از 1800 متر از طبقه ارتفاعی800 تا 1300 متر بیشتر است، در مناطق با شیب بیش از 60 درصد از سایر مناطق بیشتر بوده و در جهت های جغرافیایی شمالی و غربی از جهت های جنوبی بیشتر می باشد. همچنین در سازند آسماری از سازندهای سروک، ایلام و تشکیلات عهد حاضر بیشتر است و در اقلیم ارتفاعات فوقانی نیز از سایر اقلیم ها بیشتر است. میانگین زادآوری در مناطق دارای سنگهای لاشه ای، قلوه سنگ و سنگهای درشت و نوک تیز نسبت به اراضی دارای سنگریزه و یا فاقد سنگ و در مناطق دامنه ای نیز نسبت به مناطق درّه ای بیشتر بود. نتایج مطالعات خاک نشان داد که زادآوری در مناطق با ازت بیشتر (3/0 تا 48/0 درصد) و ماده آلی بیشتر (3 تا 5/4 درصد) و نیز در مناطق با فسفر بیشتر از 20 میلی گرم در کیلوگرم (ppm) بیشتر است. در مجموع می توان نتیجه گرفت که تغییرات فیزیوگرافی، توپوگرافی و ادافیکی، تأثیرات قابل توجهی بر فراوانی زادآوری جنسی درختان و درختچه های جنگلی در مناطق مورد مطالعه داشته است.