ارزیابی و تخمین حجم ماده ی خاکستری مبتنی بر مورفومتری بر اساس voxel در تصاویر mri مغزی مبتلایان به اختلال شناختی خفیف و سالمندان طبیعی

مقدمه: در سال های اخیر، با افزایش میانگین امید به زندگی در جهان، تشخیص بیماری آلزایمر از اهمیت بالایی برخوردار گردیده است. در صورت پیشرفت اختلال شناختی خفیف (mci یا mild cognitive impairment)، توانایی های ذهنی بیمار به صورت غیر قابل برگشت پذیر مختل و منجر به بیماری آلزایمر و دمانس می گردد. این اختلال، مورد توجه ویژه ی پژوهشگران زیادی قرار گرفته است؛ چرا که با تشخیص آن در مراحل اولیه، می توان شروع بیماری را به تأخیر انداخت. راه های معمول تشخیص این بیماری، آزمایش های بیوشیمی و آزمون های روان شناختی است. برای تشخیص این بیماری، یکی از رویکردهای پیشنهادی، تجزیه و تحلیل تصاویر تشدید مغناطیسی (mri یا magnetic resonance imaging)، برای بررسی تغییر ساختار مغز انسان می باشد. در طرح حاضر، تلاش شد تا به کمک تکنیک های نوین پردازش تصویر و با تجزیه و تحلیل تصاویر mri، افراد مبتلا و سالمندان طبیعی از نظر تغییرات حجم ماده ی خاکستری در نواحی مختلف مغزی، ارزیابی و مقایسه شوند. روش ها: در این پژوهش، از مورفومتری بر اساس voxel (voxel-based morphometery یا vbm) بر روی تصاویر mri مربوط به 17 فرد سالم و 23 بیمار مبتلا به اختلال شناختی خفیف استفاده شد و تغییرات به وجود آمده در اثر بیماری به صورت کمی مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور، به کمک نرم افزار spm8، پردازش های لازم صورت گرفت. سپس، به منظور یافتن نواحی که در ابتدای بیماری دچار آتروفی شده بود، با استفاده از آزمون های آماری بر اساس voxel، حجم ماده ی خاکستری در تصاویر دو گروه با هم مقایسه شد. یافته ها: با استفاده از مورفومتری حجم ماده ی خاکستری، نواحی از مغز که در شروع بیماری دچار آتروفی بودند، شناسایی شد. در مبتلایان به اختلال شناختی خفیف، کاهش حجم ماده ی خاکستری (050/0 > p) و اصلاح fwe (family-wise error) در نواحی لوب فرونتال (025/0 = p) و لوب مدیال تمپورال (025/0 = p) مشاهده شد. نتیجه گیری: به کمک مورفومتری بر اساس voxel، آتروفی حجم ماده ی خاکستری در نواحی فرونتال و مدیال تمپورال در بیماران مبتلا به اختلال شناختی خفیف قابل مشاهده است که باعث کاهش ماده ی خاکستری می گردد.