بررسی تأثیرمکمل های آهن، ید و توأم آنها بر وضعیت هورمونیتیروئید دختران نوجوان مبتلا به فقر آهن

مقدمه: کمبود آهن شایع ترین کمبود منفرد تغذیه ای در جهان است که بالغ بر 15% جمعیت جهان را در برمی گیرد. مطالعات قبلی نشان داده است که کمبود آهن موجب اختلال در متابولیسم هورمون های تیروئیدی می شود. با توجه به نقش هورمون های تیروئیدی در رشد، تکامل و متابولیسم عمومی بدن، هدف این مطالعه بررسی تأثیر مکمل آهن و توأم آهن و ید بر وضعیت هورمون های تیروئیدی دختران نوجوان مبتلا به کمبود آهن است که در سال 81-1380 در منطقه ای از جنوب کشور انجام شده است. مواد و روش ها: مطالعه حاضر که از نوع کارازمایی بالینی تصادفی دوسوکور است, در 12 هفته بر روی 94 دختر نوجوان مبتلا به فقر آهن صورت پذیرفت. افراد انتخاب شده به صورت تخصیص اتفاقی در یکی از گروه های دریافت کننده300 میلی گرم سولفات فرو روزانه و پنج بار در هفته به علاوه یک دوز 190 میلی گرم لیپیودول خوراکی، 300 میلی گرم سولفات فرو روزانه و پنج بار در هفته، یک دوز 190میلی گرمی لیپیودول خوراکی و شاهد قرار گرفتند. نمونه های خون ناشتا جهت سنجش شاخص های مورد نظر در ابتدا و انتهای مطالعه گرداوری شد. شاخص های فریتین، tt4، ft4، tt3،ft3، rt3, t3ru وtshبه روش ria، سلنیوم به روش جذب اتمی، ید دفعی ادرار به روش هضمی، آهن، tibc و آلبومین سرم به روش کالریمتری و هموگلوبین به روش سیانومت هموگلوبین اندازه گیری شد. از آزمون های anova، ancova و آزمون t زوجی, برای تجزیه داده ها استفاده شد. یافته ها: در پی مکمل یاری آهن و ید افزایش معنی داری در میزان فریتین، هموگلوبین و ید دفعی ادرار مشاهده شد (001/0p<). افزایش معنی داری در tt4، tt3، t3ru و کاهش معنی داری در میزان rt3 در گروه های دریافت کننده آهن و توأم آهن و ید نسبت به شروع مطالعه ایجاد گردید (به ترتیب در گروه آهن 001/0p<، 05/0 p<، 001/0 p<، 001/0 p<و در گروه توأم 001/0 p<، 05/0p<، 001/0 p<، 001/0p<). این تغییرات بین دو گروه معنی دار نبود ولی نسبت به دو گروه ید و شاهد معنی دار بود. مقایسه ft3 و tsh قبل و بعد از مطالعه و همچنین بین گروه ها تفاوت معنی داری نشان نداد در صورتی که ft4 تفاوت معنی داری بین شروع و پایان مطالعه در گروه های دریافت کننده آهن و توأم آهن و ید نشان داد (به ترتیب 001/0 p< و 01/0p<). نتیجه گیری: بهبود وضعیت آهن افراد مورد مطالعه با تغییر بعضی از آزمون های عملکرد تیروئید همراه بوده است. مقایسه این شاخص ها در گروه های دریافت کننده آهن با افراد دریافت کننده ید و شاهد به نقش مؤثر آهن بر وضعیت این هورمون ها اشاره دارد. از سویی, عدم تفاوت معنی دار بین گروه های دریافت کننده آهن و دریافت کننده آهن و ید توأم, عدم تأثیر ید را بر نقش آهن در وضعیت هورمونی تیروئید در افراد بدون کمبود ید مطرح می کند.